NSƯT Xuân Hinh vừa ra mắt cuốn hồi ký ‘Kẻ chọc cười dân dã’, một sự kiện đầy cảm xúc và thu hút đông đảo bạn bè văn nghệ sĩ và khán giả yêu mến ông. Cuốn sách không chỉ là một hồi ký về cuộc đời của ông mà còn là một hành trình ‘chọc cười’ nhưng đầy nghiêm túc, với niềm tin rằng chỉ khi yêu mến và hiểu sâu văn hóa dân gian, người nghệ sĩ mới có thể biến tiếng cười thành một thứ tiếng nói nghệ thuật – vừa dí dỏm, vừa nhân văn, vừa cảnh tỉnh xã hội mà vẫn giữ được cái duyên thuần Việt.
Sau hơn bốn thập kỷ miệt mài với sân khấu hài dân gian, NSƯT Xuân Hinh đã chọn cách nhìn lại cuộc đời mình không bằng những cú giật gân hay câu chuyện thị phi, mà bằng chính dòng chảy mộc mạc, giản dị và sâu thẳm của văn hóa dân gian – thứ đã hun đúc nên một Xuân Hinh độc nhất, không thể trộn lẫn. Quá trình sáng tạo của ông không chỉ dừng lại ở việc mang lại tiếng cười cho khán giả, mà còn nhằm mục đích sâu sắc hơn: giáo dục và góp phần gìn giữ những giá trị truyền thống của dân tộc.
Những vai diễn để đời của ông, như ‘Thầy bói đi chợ’, ‘Người ngựa, ngựa người’, ‘Cu Sứt’, ‘Lý Toét xử kiện’…, đều ẩn chứa sự quan sát thấu đáo và những nét trào lộng thâm trầm mà văn học dân gian từng làm được qua những nhân vật như Trạng Quỳnh, Ba Giai – Tú Xuất. Ông không diễn hài để khán giả cười rồi quên. Đối với ông, tiếng cười không chỉ là một phản ứng nhất thời, mà còn là một cách để người ta nhìn lại bản thân và cuộc sống xung quanh.
‘Cười là để nghĩ, để thương, để thấy mình trong đó. Tôi không bao giờ làm hài để hạ thấp người khác hay chạy theo thị hiếu rẻ tiền’ – NSƯT Xuân Hinh nói. Cuốn hồi ký của ông như một tập tản văn nối dài, từng dòng chữ ngân lên những hồi tưởng, trăn trở và cả biết ơn. Thông qua những trang viết, ông chia sẻ về hành trình của mình, từ những ngày đầu tiên khi mới bước vào nghề cho đến những thành công và thách thức mà ông đã trải qua.
Ông giữ nguyên căn cốt ‘người nhà quê’, biến nó thành nguồn lực sáng tạo dồi dào, nuôi sống tiếng cười hàng chục năm. Với quyển sách ‘Kẻ chọc cười dân dã’, người đọc sẽ thấy cả một hành trình ‘chọc cười’ nhưng đầy nghiêm túc. Nếu không có văn hóa dân gian, tôi đã không là ai cả. Nó là chốn tôi đi về, là cái nôi tôi được sinh ra lần thứ hai – trong nghệ thuật. Ông gửi lời tri ân đến khán giả – những người đã nuôi dưỡng ‘anh hề sân khấu’, như cách ông tự gọi mình – bằng tình yêu văn hóa truyền thống.
Trong bối cảnh sân khấu truyền thống ngày càng ít đất sống, tiếng cười dân gian ngày càng bị lấn át bởi hài thị trường, hồi ký của NSƯT Xuân Hinh như một làn gió mới thổi vào ký ức văn hóa Việt. Cuốn sách không chỉ là một tác phẩm cá nhân, mà còn là một sự đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa dân gian, hướng tới một tương lai mà nghệ thuật truyền thống tiếp tục được yêu mến và trân trọng.
