Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sau mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Mỏ đất hiếm này chiếm đến 90% trữ lượng của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu. Phát hiện này không chỉ làm ngạc nhiên giới khoa học mà còn có thể thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và hệ thống vũ khí tối tân. Việc Trung Quốc đầu tư mạnh vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm đã giúp nước này trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ tuổi của Đại học Bắc Kinh là Đinh Đạo Hành đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Bắc Đại, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã không ngừng đầu tư vào việc khai thác và sử dụng đất hiếm.
Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Science Advances đã phát hiện ra rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là công nghệ tách chiết vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư khai thác trong nước. Đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà là lợi ích chiến lược sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang.
Việc tìm kiếm và khai thác đất hiếm không chỉ là vấn đề về công nghệ mà còn liên quan đến chiến lược và chính trị. Các quốc gia đang tìm cách đa dạng hóa nguồn cung cấp đất hiếm và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Phát hiện mới tại Bạch Vân Ngao Bác có thể giúp thay đổi cục diện và mở ra cơ hội mới cho các quốc gia khác trong việc tiếp cận tài nguyên chiến lược này.
Trong bối cảnh cạnh tranh về tài nguyên và công nghệ ngày càng tăng, các quốc gia cần tìm cách hợp tác và chia sẻ kiến thức để đảm bảo việc sử dụng đất hiếm một cách bền vững và hiệu quả. Từ đó, có thể giúp đẩy mạnh sự phát triển của các ngành công nghiệp mới và góp phần vào mục tiêu bảo vệ môi trường.
Science Advances là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu, chuyên công bố các nghiên cứu mới trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Các nghiên cứu được công bố trên tạp chí này đã góp phần quan trọng vào việc mở rộng kiến thức và thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ.
