TPHCM sẽ thu hồi hơn 110 ha đất và giải tỏa 61 hộ dân với kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng lên đến hơn 2.100 tỉ đồng để thực hiện dự án đoạn đường sắt cao tốc Bắc – Nam đi qua thành phố.

Đoạn đường sắt cao tốc Bắc – Nam đi qua địa phận thành phố có chiều dài khoảng 17 km, với hai điểm nhấn chính là ga Thủ Thiêm (rộng hơn 17 ha) và Depot Long Trường (hơn 60 ha). Tuyến đường sắt cao tốc này sẽ chạy song song với tuyến cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây, đi qua nút giao thông An Phú trên trục Mai Chí Thọ, trước khi rẽ vào ga Thủ Thiêm – điểm cuối cùng trong hành trình dài hơn 1.500 km từ Hà Nội.

Dự án sẽ thu hồi khoảng 110,6 ha đất, bao gồm 20,7 ha đất trồng cây lâu năm, 0,86 ha đất ở đô thị và phần còn lại là đất thuộc các mục đích sử dụng khác. Đáng chú ý, 61 hộ dân nằm trong phạm vi dự án sẽ phải di dời để phục vụ công tác giải phóng mặt bằng. Tổng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng được ước tính hơn 2.100 tỉ đồng.

Ông Võ Trung Trực – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, thành phố đã giao các đơn vị chuyên môn tiến hành rà soát và xây dựng kế hoạch chuẩn bị mặt bằng, nhằm sẵn sàng phối hợp triển khai đồng bộ với các tỉnh thành khác có tuyến đi qua. Tuy nhiên, việc triển khai cụ thể vẫn còn chờ Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) bàn giao ranh mốc để làm cơ sở kiểm đếm, đo đạc, chi trả bồi thường và tổ chức tái định cư.

Trước đó, Chủ tịch UBND TPHCM đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp các đơn vị liên quan đề xuất phương án giao chủ đầu tư, lập và thẩm định dự án bồi thường cho đoạn tuyến đường sắt đi qua thành phố. Đồng thời, Sở Tài chính cũng được giao nhiệm vụ tham mưu bố trí nguồn vốn để triển khai.

UBND TPHCM cũng yêu cầu Sở Xây dựng rà soát lại ranh tuyến dự án, tránh chồng lấn với các quy hoạch khác, đồng thời nghiên cứu tích hợp mô hình đô thị phát triển theo định hướng giao thông công cộng (TOD) tại hai khu vực trọng điểm là ga Thủ Thiêm và Depot Long Trường.

Tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam có tổng chiều dài khoảng 1.541 km, xuất phát từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TPHCM). Dự án sử dụng khổ ray đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế lên đến 350 km/h, với 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa. Tổng mức đầu tư sơ bộ toàn tuyến khoảng 1,7 triệu tỉ đồng (tương đương 67 tỉ USD), sử dụng nguồn vốn đầu tư công kết hợp các nguồn vốn hợp pháp khác. Dự kiến, toàn tuyến sẽ hoàn thành vào năm 2035.

Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam dự kiến đi qua tỉnh Quảng Ngãi đang đối mặt với vấn đề chồng lấn với các khu tái định cư (TĐC) mới, gây ảnh hưởng đến đời sống người dân và các công trình hạ tầng thiết yếu. Kết quả rà soát thực tế cho thấy, hướng tuyến đường sắt đoạn qua phường Đức Phổ có chiều dài 5,185km, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị đã được phê duyệt đến năm 2045.

Tuy nhiên, tuyến đường sắt này lại đi qua khu TĐC Đồng Mốc, nơi vừa hoàn thành hạ tầng và bố trí cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn. Hầu hết các hộ dân tại đây vừa mới ổn định chỗ ở vào cuối năm 2024, sau thời gian dài di dời và giải phóng mặt bằng. Nay, với hướng tuyến hiện tại, nhiều hộ dân lại tiếp tục đối mặt với nguy cơ bị giải tỏa thêm lần nữa.

Chủ tịch UBND phường Đức Phổ Trần Ngọc Sang cho biết, nếu giữ nguyên hướng tuyến, hàng chục hộ dân sẽ phải di dời, kéo theo bất ổn tâm lý, phát sinh chi phí, áp lực giải phóng mặt bằng và dễ phát sinh khiếu nại. Do đó, tỉnh Quảng Ngãi đã có kiến nghị điều chỉnh hướng tuyến, vị trí nhà ga để hạn chế tối đa việc di dời dân cư lần hai.

Qua rà soát, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có chiều dài 86,3km, bắt đầu từ Km800+100 (xã Bình Minh) đến Km886+400 (xã Khánh Cường), cắt ngang 14 xã và 3 phường. Ngoài khu TĐC Đồng Mốc, hướng tuyến còn đi qua các khu TĐC Hành Thuận, Điền An, đều là những dự án TĐC mới, được đầu tư phục vụ các công trình trọng điểm như cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, di dân khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghĩa Kỳ…

Việc tuyến đường sắt tiếp tục đi qua các khu vực này sẽ buộc nhiều hộ dân phải TĐC lần thứ 2 trong thời gian ngắn, tác động lớn đến đời sống, dễ phát sinh bức xúc, ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng và tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, trật tự tại địa phương.

Tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành các văn bản gửi Bộ Xây dựng, Ban Quản lý dự án Đường sắt, đề xuất điều chỉnh hướng tuyến ở một số vị trí cục bộ để tránh băng cắt các khu dân cư, công trình công cộng, đồng thời bảo đảm tính đồng bộ quy hoạch. Đặc biệt, tỉnh cũng đề xuất điều chỉnh vị trí nhà ga trung tâm.

Theo quy hoạch cũ, vị trí nhà ga nằm trùng với một nhà máy chế biến thủy sản quy mô lớn tại KCN Quảng Phú, nơi đang hoạt động hiệu quả, đóng vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế địa phương. Tỉnh đề xuất dời vị trí nhà ga ra khu vực giáp ranh giữa phường Quảng Phú (nay là phường Nghĩa Lộ) và xã Nghĩa Kỳ (nay là xã Nghĩa Giang), gần các nút giao đường Trường Chinh – Lê Duẩn, để phù hợp quy hoạch chung và hạn chế phát sinh xung đột với các dự án, cơ sở sản xuất hiện hữu. …