Chuyển đổi số y tế – thách thức lớn cho bệnh viện chuyên sâu

Trong khuôn khổ Diễn đàn Y tế Việt Nam 2025, GS.TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã nêu lên những thách thức đáng kể trong việc ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) vào chẩn đoán và điều trị y khoa. Ông cho rằng các bệnh viện chuyên sâu càng lớn thì càng đối mặt với khó khăn và chậm chạp trong tiến trình chuyển đổi số y tế.

Thách thức lớn nhất mà GS.TS Lê Hữu Song chỉ ra là việc thay đổi tư duy và con người. Về mặt công nghệ, cơ sở hạ tầng là thách thức đầu tiên khi nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự được chuẩn hóa. Dữ liệu y tế có thể lớn nhưng chưa được khai thác hiệu quả do không thống nhất và chưa chuẩn hóa.

Yếu tố quyết định và cũng là thách thức lớn nhất là con người, với sự e ngại thay đổi. Khi triển khai bệnh án điện tử, quy trình từ chuyên môn đến quản lý phải được xây dựng chuẩn. Tuy nhiên, không phải đơn vị hoặc cá nhân nào cũng sẵn sàng cho sự thay đổi này.

Đặc biệt, GS.TS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng các bệnh viện càng lớn, càng chuyên sâu thì lại càng khó và chậm trong chuyển đổi số y tế. Mấu chốt vấn đề nằm ở việc “thay đổi tư duy”, trong khi việc thay đổi thói quen ở các đơn vị lớn lại càng khó khăn hơn.

Bệnh viện có hàng chục nghìn quy trình chuyên môn khác nhau, và văn bản giấy không kết nối với nhau. Để chuyển đổi số và sử dụng AI, các đơn vị từ lâm sàng, cận lâm sàng, đến dược, trang thiết bị, kiểm soát nhiễm khuẩn… phải kết nối.

Về mặt kinh phí, các chuyên gia tính toán rằng trung bình mỗi bệnh viện tuyến tỉnh cần đầu tư hơn 10 tỷ đồng để triển khai bệnh án điện tử. Với các bệnh viện quy mô lớn, số tiền đầu tư còn lớn hơn rất nhiều.

Trước đó, Bộ Y tế đã yêu cầu đơn vị chuyên môn xây dựng quy định kết cấu chi phí ứng dụng công nghệ thông tin trong giá dịch vụ khám chữa bệnh, cần hoàn thành trong tháng 6. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể.

Hiện chỉ có 270 cơ sở thực hiện xong việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, trong số này, không nhiều bệnh viện hạng đặc biệt hoặc cấp chuyên sâu. Điều này cho thấy việc chuyển đổi số y tế còn nhiều thách thức và cần sự nỗ lực từ các bệnh viện và các cơ quan quản lý.

Như vậy, việc đẩy mạnh chuyển đổi số y tế, đặc biệt là ở các bệnh viện chuyên sâu, đòi hỏi sự thay đổi tư duy, đầu tư về công nghệ và con người, cũng như sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và chính sách phù hợp.

Việc ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong chẩn đoán và điều trị y khoa là xu hướng tất yếu để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp và nỗ lực từ nhiều phía, bao gồm cả bệnh viện, cơ quan quản lý và các doanh nghiệp công nghệ.

Chuyển đổi số y tế là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và quản lý y tế. Tuy nhiên, quá trình triển khai bệnh án điện tử đang gặp nhiều khó khăn về tài chính, nhân lực chuyên môn và hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là tại các bệnh viện tuyến huyện. Cử tri TP Hải Phòng đã kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ về nguồn lực và kỹ thuật để giúp các bệnh viện tuyến huyện triển khai hiệu quả bệnh án điện tử.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã phản hồi rằng Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quan trọng tạo hành lang pháp lý thúc đẩy chuyển đổi số y tế. Các văn bản này bao gồm Nghị quyết 193/2025, Nghị định 88/2025, Chỉ thị 07, đặt nền tảng cho chuyển đổi số y tế, hướng tới xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh dựa trên công nghệ số.

Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 1150 về kế hoạch triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, giao nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc giải quyết các vấn đề về chi phí dịch vụ khám, chữa bệnh trên hệ thống RIS-PACS. Thông tư 13/2025 của Bộ Y tế cũng đã hướng dẫn kỹ thuật triển khai bệnh án điện tử, cung cấp căn cứ pháp lý cho các cơ sở y tế thực hiện.

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng xác định y tế là lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số, đề xuất đưa vào chương trình Chuyển đổi số quốc gia, hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa và đơn thuốc điện tử. Ngày 13-5, Bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 102/2025 quy định về quản lý dữ liệu y tế nhằm phát triển về hạ tầng dữ liệu y tế.

Tuy nhiên, tính đến ngày 22-7, cả nước mới có 283 trong tổng số hơn 1.500 cơ sở y tế đã triển khai bệnh án điện tử. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 07, giao Bộ Y tế chỉ đạo, đôn đốc 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử, hoàn thành trong tháng 9-2025. Với khối lượng công việc nhiều, phức tạp, đòi hỏi các đơn vị chức năng, bệnh viện phải quyết liệt để hoàn thành đúng lộ trình đề ra.