Chứng khoán đóng vai trò là một kênh dẫn vốn quan trọng trong nền kinh tế, và để đảm bảo kênh này hoạt động hiệu quả, cần có chính sách thuế được thiết kế nhằm thực hiện cải cách thực chất. Điều này không chỉ giúp phù hợp với năng lực thực thi mà còn củng cố nội lực cho phát triển bền vững. Gần đây, đề xuất thu thuế ngay với cổ phiếu thưởng và cổ tức bằng cổ phiếu đã gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng.

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực thu hút dòng vốn cá nhân vào chứng khoán, việc đánh thuế ngay khi nhận cổ phiếu thưởng có thể tạo ra tâm lý e ngại đối với nhà đầu tư. Do đó, đề xuất này cần được xem xét và đánh giá kỹ lưỡng trước khi thực hiện. Ông Nguyễn An Huy, cố vấn tài chính cấp cao tại FIDT, nhận định rằng chính sách thuế chứng khoán hiện hành của Việt Nam đã tiệm cận thông lệ quốc tế nhưng vẫn tồn tại sự bất cập khi so sánh với các loại tài sản khác như bất động sản.

Ông Huy lấy ví dụ về thuế thừa kế, trong đó cổ phiếu thừa kế phải chịu mức thuế 10%, trong khi tài sản bất động sản thừa kế giữa các thành viên gia đình trực hệ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân. Chuyên gia này nhấn mạnh rằng nếu mục tiêu là xây dựng thị trường vốn mạnh, nơi người dân có thể đầu tư bền vững, thì chính sách thuế cần đảm bảo công bằng và nhất quán.

Ở một số quốc gia như Singapore, không áp dụng thuế lãi vốn đối với các giao dịch chứng khoán và đã bãi bỏ thuế thừa kế từ năm 2008, tạo môi trường đầu tư thuận lợi. Đối với Việt Nam, ông Huy cho rằng hiện tại chưa cần có cơ chế quá ưu đãi với thị trường chứng khoán, chỉ cần đảm bảo tương đối công bằng khi so sánh với bất động sản là hợp lý.

Đề xuất cho phép nhà đầu tư chọn giữa cách tính 0,1% trên giá trị bán hoặc 20% trên phần lãi ròng cũng được đưa ra. Điều quan trọng là phát triển thị trường chứng khoán cần đi theo lộ trình có chiều sâu, không thể đốt cháy giai đoạn. Chính phủ đang xem xét các ý kiến về mức giảm trừ gia cảnh, thuế thu nhập bán chứng khoán, bất động sản trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Để thu hút và duy trì sự phát triển của thị trường chứng khoán, việc tìm kiếm một chính sách thuế phù hợp và công bằng là hết sức cần thiết. Những điều chỉnh trong chính sách thuế không chỉ ảnh hưởng đến nhà đầu tư mà còn tác động rộng lớn đến sự phát triển bền vững của thị trường và toàn bộ nền kinh tế.

Các chuyên gia và nhà phân tích thị trường đều thống nhất rằng chính sách thuế cần được thiết kế để khuyến khích đầu tư dài hạn và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của thị trường chứng khoán. Việc xem xét và điều chỉnh chính sách thuế một cách phù hợp sẽ giúp tăng cường niềm tin của nhà đầu tư và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Chuyển đổi chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cần được cân nhắc thận trọng để tránh gây gánh nặng cho người nộp thuế. Đây là quan điểm được các chuyên gia và cơ quan chức năng nhấn mạnh tại hội thảo góp ý Luật Quản lý thuế sửa đổi ngày 1-8.

Bà Nguyễn Vân Chi, phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội, cho rằng việc thay đổi chính sách thuế với hộ kinh doanh cần có số liệu định lượng rõ ràng. Theo bà, ngành thuế nên tập trung vào nhóm tạo nguồn thu chính thay vì dàn trải nguồn lực vào nhóm đông nhưng nộp thuế thấp. Bà Chi cũng đồng tình với chủ trương chuyển từ thuế khoán sang kê khai nhưng nhấn mạnh cần tính toán kỹ cả chính sách thu và quản lý.

Cần có số liệu rõ ràng về chính sách hiện hành, số thuế thu được từ đối tượng này là bao nhiêu, nghĩa vụ của người nộp thuế trên thực tế là như thế nào, bà Chi nói. Việc này sẽ giúp cho việc xây dựng chính sách thuế mới được phù hợp và hiệu quả hơn.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Cúc, chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm. Theo bà, mức 200 triệu đồng/năm như trong dự thảo là quá thấp so với mức sống hiện nay.

Bà Cúc cũng bày tỏ băn khoăn miễn thuế có thể ảnh hưởng đến người mua hàng, do hàng hóa đầu vào không có thuế giá trị gia tăng. Để khắc phục, bà đề xuất cơ chế cho phép hộ được miễn thuế vẫn có thể mua hóa đơn điện tử theo từng lần phát sinh khi người mua có yêu cầu.

Thực tế, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu cao nhưng lợi nhuận rất mỏng. Khảo sát của Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại TP.HCM cho thấy một số ngành như tạp hóa, dịch vụ ăn uống, doanh thu vượt 1 tỉ đồng/năm nhưng lợi nhuận rất mỏng.

Vì thế, các chuyên gia kiến nghị quy định lại ngưỡng doanh thu buộc phải chuyển sang áp dụng thuế kê khai lên gấp 2-3 lần so với hiện nay. VCCI tại TP.HCM kiến nghị cần quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu một năm và không xử phạt giai đoạn đầu để hộ kinh doanh kịp chuẩn bị.

Để hỗ trợ hộ kinh doanh, VietinBank triển khai gói giải pháp ‘Ngân hàng đồng hành – An tâm kinh doanh” nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh xuất hóa đơn điện tử kết nối máy tính tiền một cách thuận lợi.

Trong thời gian qua, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân và các cá nhân kinh doanh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức để phát triển sản xuất, kinh doanh, thực hiện tốt chính sách pháp luật thuế, đóng góp nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Sự đóng góp này đã làm tăng nguồn lực tài chính, tạo cơ sở thực hiện thắng lợi mục tiêu thu ngân sách và nhiệm vụ phát triển kinh tế của tỉnh.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 155 nghìn hộ kinh doanh đang được quản lý theo hình thức thuế khoán. Phần lớn các hộ kinh doanh này hoạt động trong lĩnh vực thương mại, bán hàng hóa trực tiếp đến người tiêu dùng tại các lĩnh vực như ăn uống, quần áo, đồ tiêu dùng, thuốc, sản phẩm nông sản… Để hỗ trợ các hộ kinh doanh trong việc tìm hiểu chính sách thuế mới, Bộ phận hỗ trợ của Thuế Thanh Hóa đã giải đáp nhiều câu hỏi của hộ kinh doanh về các quy định mới liên quan đến hộ kinh doanh, như hóa đơn mua hàng hóa đầu vào, chứng minh nguồn gốc hàng hóa, phương thức thanh toán khi bán hàng hóa cung cấp dịch vụ, xuất hóa đơn khi bán hàng và xử phạt vi phạm hành chính về hộ kinh doanh.

Với sự đồng hành, hỗ trợ kịp thời của ngành thuế tỉnh, phần lớn hộ kinh doanh đã chấp hành tốt quy định của pháp luật, nâng cao ý thức tự giác chấp hành nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước. Về cơ bản, các hộ kinh doanh đã có ý thức trong việc thực thi pháp luật với mong muốn kinh doanh minh bạch và bình đẳng. Thông qua việc thực hiện chính sách thuế, các doanh nghiệp, người nộp thuế đã chủ động phát hiện những quy định chưa phù hợp với thực tiễn sản xuất, kinh doanh để đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền, cơ quan thuế sửa đổi, bổ sung, nhằm cải cách thủ tục hành chính, làm cho hệ thống chính sách pháp luật ngày càng hoàn thiện và thực sự đi vào cuộc sống.

Chị Trịnh Thị Hương, hộ kinh doanh tạp hóa Hương Lùn ở thôn Gia Hòa, xã Hoằng Châu, cho biết: “Với sự chuyển đổi số hóa các thủ tục hành chính, chúng tôi được ngành thuế hỗ trợ rất nhiều nên việc nộp thuế được thực hiện kịp thời, báo cáo hóa đơn đầy đủ. Tôi ủng hộ việc bỏ thuế khoán vì cảm thấy mô hình này không còn phù hợp. Mỗi tháng doanh thu có thể khác nhau rất nhiều, lúc cao lúc thấp, nếu nộp thuế theo kê khai thực tế sẽ sát với tình hình kinh doanh hơn, cũng tạo sự công bằng với người kinh doanh chân chính”.

Thực hiện Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ, từ ngày 1/6/2025, quy định các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế và chuyển đổi từ cơ chế thuế khoán sang thuế kê khai. Đây là một quá trình cải cách lớn, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đồng bộ, nhất là đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ vốn chưa quen với việc ghi chép sổ sách hay tiếp cận các công cụ công nghệ.

Để hỗ trợ hiệu quả cho quá trình này, ngành thuế Thanh Hóa đã xây dựng và triển khai 5 nhóm giải pháp trọng tâm, bao gồm hoàn thiện thể chế chính sách, tập trung rà soát, sửa đổi các quy định liên quan đến thuế hộ kinh doanh nhằm bảo đảm phù hợp với tinh thần cải cách, thực tiễn áp dụng và xu hướng quản lý hiện đại; chuẩn hóa và đơn giản hóa thủ tục kê khai; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý thuế. Trong đó, chú trọng phát triển phần mềm kế toán miễn phí dành riêng cho hộ kinh doanh nhỏ và phổ cập hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, giúp giám sát doanh thu theo thực tế, từng bước tạo thói quen minh bạch trong quản lý tài chính; tăng cường truyền thông và hỗ trợ hộ kinh doanh, thông qua việc đẩy mạnh tuyên truyền lộ trình bỏ thuế khoán, hướng dẫn kê khai, tổ chức tập huấn nghiệp vụ và hỗ trợ thao tác công nghệ.

Cùng với đó, để hỗ trợ, đồng hành cùng người nộp thuế, Thuế Thanh Hóa thường xuyên tổ chức các hoạt động tập huấn, đối thoại với các doanh nghiệp, tổ chức, hộ kinh doanh. Thông qua các cuộc đối thoại, các ý kiến, kiến nghị của các doanh nghiệp, người nộp thuế đã được cơ quan thuế tiếp nhận, tổng hợp và giải đáp, hướng dẫn kịp thời. Qua đó, tháo gỡ các vướng mắc cho người nộp thuế, giúp cho người nộp thuế thực hiện tốt nghiệp vụ chuyên môn, chấp hành tốt các quy định của pháp luật.

Với phương châm “Cơ quan thuế là bạn đồng hành của người nộp thuế”, “Lấy người nộp thuế làm trung tâm phục vụ”, Thuế Thanh Hóa đang tích cực thực hiện chuyển đổi số, hiện đại hóa công tác quản lý thuế, tạo thuận lợi cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. Tích cực phối hợp với các sở, ngành cùng chung tay để tháo gỡ vướng mắc, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Chiều ngày 31/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã có cuộc họp quan trọng với các bộ, ngành, hiệp hội, và doanh nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán và bất động sản. Nội dung cuộc họp xoay quanh dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), một dự án luật được đánh giá có tác động sâu rộng đến đời sống của người dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như thị trường chứng khoán.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án luật này, không chỉ liên quan đến việc điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư. Được biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo, đề xuất sửa đổi, hoàn thiện 6 nội dung và bổ sung 3 nội dung mới.

Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất hoàn thiện các quy định liên quan đến thu nhập chịu thuế và cách tính thuế đối với từng loại thu nhập. Đồng thời, cơ quan này cũng đề xuất hoàn thiện các khoản được miễn thuế thu nhập cá nhân, đảm bảo tính minh bạch và phù hợp với thực tiễn. Ngoài ra, dự thảo luật cũng đề cập đến việc hoàn thiện quy định về tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh.

Bộ Tài chính cũng đang rà soát để điều chỉnh mức doanh thu chịu thuế đối với thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn. Một nội dung đáng chú ý khác là đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến mức giảm trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân. Dự thảo luật cũng đề xuất điều chỉnh thu gọn số bậc thuế của Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, Bộ Tài chính đang tiến hành rà soát toàn diện để xây dựng lộ trình điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm tới. Mục tiêu là đảm bảo chính sách thuế được xây dựng một cách chính xác, công bằng, và hiệu quả hơn. Đặc biệt, đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán và bất động sản, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết đang nghiên cứu các phương án để đảm bảo tính công bằng và thuận tiện cho nhà đầu tư.

Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu phương án cho phép cá nhân lựa chọn quyết toán vào cuối năm để phản ánh đúng thu nhập thực tế. Cuộc họp cũng thảo luận về một số bất cập trong quy trình quyết toán và hoàn thuế hiện nay. Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định sẽ nghiên cứu để đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo quy trình quyết toán và hoàn thuế được thực hiện thuận tiện hơn.

Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) được đánh giá có tác động quan trọng đến nhiều mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Việc hoàn thiện dự án luật này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và sự đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Tới đây, các bên liên quan sẽ tiếp tục trao đổi, thảo luận để hoàn thiện dự thảo luật, đảm bảo rằng chính sách thuế thu nhập cá nhân được xây dựng một cách phù hợp, công bằng và hiệu quả.

Bộ Xây dựng vừa công bố báo cáo tình hình thị trường bất động sản quý 2-2025, trong đó đề xuất hàng loạt giải pháp nhằm phát triển ổn định thị trường, tăng cường phát triển nhà ở xã hội, tháo gỡ các vướng mắc tồn đọng tại các dự án bất động sản và chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất.

Cụ thể, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu và đề xuất ban hành các chính sách thuế đối với nhà ở và bất động sản không sử dụng. Một trong những đề xuất quan trọng là thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án, cũng như thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để tránh tình trạng đầu cơ và thổi giá bất động sản.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị Bộ Tài chính tiến hành rà soát và phân loại các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án để tổng hợp và báo cáo cho Ban chỉ đạo của Thủ tướng. Mục tiêu là giải quyết các vấn đề khó khăn và vướng mắc của các dự án tồn đọng, bao gồm cả các dự án bất động sản.

Song song đó, Bộ Xây dựng sẽ tiến hành nghiên cứu và rà soát các quy định của pháp luật về quy hoạch, xây dựng, đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản. Từ đó, đề xuất sửa đổi các quy định để phù hợp với thực tiễn và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường bất động sản. Điều này nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và cắt giảm các thủ tục hành chính.

Về phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng sẽ tập trung kiểm tra và giám sát các địa phương trong việc đẩy nhanh công tác quy hoạch và tạo quỹ đất để phát triển các dự án nhà ở, đặc biệt là dự án nhà ở xã hội tại các khu vực đô thị và khu công nghiệp. Bộ cũng sẽ nghiên cứu xây dựng nghị định của Chính phủ quy định chi tiết về thành lập Quỹ nhà ở quốc gia.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện đề án thí điểm mô hình trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Sau khi hoàn thiện, đề án sẽ được báo cáo lên Chính phủ và trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng sẽ hoàn thiện hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, đảm bảo cơ sở dữ liệu sạch, hiệu quả và kết nối với các dữ liệu về dân cư.

Về vấn đề định giá đất, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiến hành rà soát các quy định Luật Đất đai để báo cáo lên Chính phủ và Thủ tướng. Từ đó, trình cấp có thẩm quyền sửa đổi để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và giải quyết các vướng mắc trong định giá tính tiền sử dụng đất. Bên cạnh đó, cần chấn chỉnh hiện tượng thao túng, thổi giá và nhũng loạn trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất.

Bộ Xây dựng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo và phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra hoạt động xác định giá đất, ban hành bảng giá đất, bồi thường và giải phóng mặt bằng, cũng như đấu giá quyền sử dụng đất.

Đánh thuế thu nhập cá nhân không chỉ nhằm mục đích thu được nguồn thu ngay lập tức mà còn đòi hỏi sự khéo léo trong thiết kế, truyền thông và triển khai chính sách. Tuy nhiên, đề xuất mới đây của Dự thảo Luật thuế Thu nhập cá nhân về giao dịch bất động sản cho thấy sự thiếu vắng của ‘nghệ thuật đánh thuế’ trong chính sách này.

Một yếu tố quan trọng trong thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân là thuế suất biên, tức là mức thuế áp dụng cho phần thu nhập tăng thêm. Nếu thuế suất biên quá cao, điều này có thể làm giảm lợi ích của người lao động khi họ làm thêm giờ hoặc tăng thu nhập, dẫn đến giảm cung lao động chất lượng cao và năng suất lao động của toàn xã hội. Ví dụ, nếu một người đang nhận mức lương 50 triệu đồng/tháng và có thể tăng lên 60 triệu đồng/tháng nhờ làm thêm, nhưng phần thu nhập tăng thêm này bị đánh thuế 30%, thì lợi ích thực nhận sẽ giảm đáng kể. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây thiệt hại cho nền kinh tế.

Có ba cách phổ biến mà cá nhân thường sử dụng để tránh thuế thu nhập cá nhân khi đối mặt với mức thuế cao. Họ có thể chuyển đổi thu nhập thành các hình thức không chịu thuế như quà tặng, phúc lợi ngoài lương, hoặc báo cáo thu nhập thấp hơn thực tế. Một số trường hợp thậm chí chuyển sang làm việc trong khu vực phi chính thức để không bị truy thu thuế. Những hành vi này không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước mà còn làm suy yếu sự công bằng và lòng tin vào hệ thống thuế.

Do đó, để đảm bảo hiệu quả kinh tế, chính sách thuế thu nhập cá nhân cần được thiết kế sao cho thuế suất biên không quá cao, đặc biệt là ở nhóm thu nhập trung cao – là nhóm có tiềm năng tạo ra giá trị lớn cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, số bậc thuế cần đủ để phân hóa các nhóm thu nhập nhằm đảm bảo công bằng, nhưng không nên quá nhiều để tránh phức tạp trong tính toán và khai báo. Khoảng cách giữa các bậc thuế cần được thiết kế hợp lý, tránh tình trạng giãn bậc quá rộng khiến nhiều người có thu nhập khác nhau rơi vào cùng một mức thuế.

Tóm lại, việc thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và nghệ thuật đánh thuế để đảm bảo hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội. Nếu được xây dựng hợp lý, Luật Thuế Thu nhập cá nhân mới không chỉ giúp Nhà nước huy động nguồn thu một cách bền vững, mà còn góp phần tạo ra một môi trường lao động, đầu tư, và học tập lành mạnh, giúp nền kinh tế phát triển hiệu quả, cân bằng và có chiều sâu. Tham khảo thêm các thông tin về chính sách thuế tại https://www.giaitòa.com.vn/ hoặc https://vnexpress.net/ để cập nhật những tin tức mới nhất.

Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15, cùng với Nghị định 181 và Thông tư 69 hướng dẫn, đã có hiệu lực từ ngày 1/7, mở ra một chương mới cho ngành thuế với những quy định rõ ràng hơn, minh bạch hơn và thân thiện hơn. Tuy nhiên, việc tiếp cận và thụ hưởng các chính sách thuế mới vẫn còn là một thách thức đối với không ít người nộp thuế, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể và nhóm người dân chưa quen với công nghệ.

Chính sách thuế có thể được thiết kế tốt, nhưng nếu người dân không hiểu thì chính sách đó vẫn là khoảng cách. Tình trạng nhiều hộ kinh doanh chưa nắm rõ tiêu chí được miễn thuế GTGT, hoặc doanh nghiệp nhỏ chưa biết cách nộp hồ sơ hoàn thuế điện tử là điều đang diễn ra ở một số địa phương. Không ít chủ hộ kinh doanh vẫn hỏi lẫn nhau thay vì được hướng dẫn chính thức.

Bên cạnh đó, việc sử dụng nền tảng công nghệ để khai thuế, hoàn thuế hay tra cứu hồ sơ còn phụ thuộc vào kỹ năng số và hạ tầng thông tin. Những người lớn tuổi, hộ kinh doanh truyền thống, vùng xa thường gặp khó khăn khi tiếp cận các quy trình mới. Dù Cục Thuế đã tích cực triển khai các nền tảng số, nhưng ‘cánh tay nối dài’ tại cấp cơ sở vẫn cần được củng cố mạnh hơn.

Một điểm nghẽn khác đến từ phương thức truyền thông chính sách. Việc công bố văn bản pháp luật hay tổ chức tập huấn thường còn nặng về hình thức, thiếu sự đồng hành trực tiếp tại nơi người nộp thuế sinh sống hoặc làm việc. Nhiều cán bộ thuế địa phương vẫn bận rộn với nghiệp vụ chuyên môn, chưa thể đóng vai trò là ‘người hướng dẫn chính sách’ một cách chủ động, gần gũi.

Một số địa phương đã triển khai mô hình ‘thuế lưu động’ hoặc tổ công tác hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ tại các chợ truyền thống, khu vực ngoại ô, đây là mô hình cần được nhân rộng. Chính sách tốt phải đi kèm với ‘đội ngũ lan tỏa chính sách’ có chuyên môn và hiểu người dân. Hình ảnh một cán bộ thuế xuất hiện trong buổi sinh hoạt tổ dân phố, hướng dẫn bà con kê khai, hay tư vấn tại cửa hàng nhỏ, đó chính là niềm tin đang được xây dựng bằng sự hiện diện thật sự.

Bên cạnh đó, các hình thức truyền thông cần được đổi mới. Việc kết hợp giữa văn bản hướng dẫn chính thức và các video ngắn, infographic minh họa, hướng dẫn trực tuyến, sẽ giúp chính sách tiếp cận tốt hơn đến thế hệ người dùng trẻ và cả những người ít quen với ngôn ngữ pháp lý.

Từ trực tuyến đến thân thiện, đường đi chính sách của hành trình 2 chiều. Chuyển đổi số trong ngành thuế đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong hoàn thuế điện tử, tích hợp dữ liệu và hóa đơn số. Tuy nhiên, khi người dân vẫn cần đến trực tiếp cơ quan thuế để hỏi những điều tưởng chừng có thể đọc được online, thì ta biết rằng vẫn còn điểm nghẽn. Đó là khoảng cách về khả năng tiếp cận thông tin và sự đồng cảm trong phục vụ.

Việc xây dựng đội ngũ hỗ trợ chính sách tại trung tâm hành chính công cấp xã, phường là một hướng đi đúng. Nhưng để hiệu quả hơn, cần gắn thêm mục tiêu ‘tư vấn chủ động’ thay vì chờ người dân hỏi. Mỗi lần người dân được hướng dẫn tận tình, dễ hiểu là một lần niềm tin với chính sách được củng cố.

Một đề xuất đáng cân nhắc là thiết lập các trạm hỗ trợ thuế lưu động định kỳ tại chợ, khu công nghiệp, cụm dân cư… để vừa tiếp nhận thông tin, vừa tuyên truyền chủ trương chính sách và hướng dẫn người dân thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định. Mô hình này giúp đưa chính sách đến gần hơn với đời sống, đồng thời tạo ra điểm chạm tích cực giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.

Chính sách thuế minh bạch là điều kiện cần. Nhưng điều kiện đủ là năng lực truyền đạt, kết nối và hỗ trợ từ đội ngũ thực thi. Người dân sẽ không thể đồng hành nếu họ không hiểu mình đang đồng hành vì điều gì.

Muốn đi nhanh, hãy ban hành chính sách tốt. Muốn đi xa, hãy cùng người dân bước trên chính con đường ấy. Đó là lúc ngành thuế không chỉ là nơi thu mà là nơi gieo dựng lòng tin.