Nhóm nghiên cứu trẻ đến từ Việt Nam đã để lại dấu ấn đáng kể trên trường quốc tế khi thành công trong việc khai thác tiềm năng của các dược liệu truyền thống bằng công nghệ và sự nỗ lực không ngừng nghỉ. Nhóm NYB.AI, do ông Nguyễn Hoàng Trường Giang (sinh năm 1999) đứng đầu, đã phát triển thành công một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) tiên phong, mở ra một hướng đi mới trong việc ứng dụng công nghệ để thay đổi cách thức con người nghiên cứu và phát triển dược phẩm.

Mô hình này đã được giới thiệu tại Hội nghị công nghệ AI hàng đầu thế giới do NVIDIA tổ chức tại San Jose, California, Mỹ vào tháng 3 vừa qua, đánh dấu một bước tiến quan trọng của nhóm nghiên cứu Việt Nam trên bản đồ công nghệ thế giới. Sau khi được các giáo sư tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU – Singapore) ưu tiên mời gia nhập Nanyang Biologics (NYB) vào năm 2021, ông Trường Giang đã nhận thấy những hạn chế của các phương pháp nghiên cứu thuốc truyền thống, bao gồm việc tốn kém và chậm chạp. Từ đó, ông đã quyết định trở về Việt Nam và thành lập NYB.AI, công ty con của NYB, chuyên ứng dụng AI vào quá trình sàng lọc và phát hiện các hợp chất thiên nhiên có tiềm năng điều trị.

Đội ngũ của NYB.AI, với hơn 50% là các bạn du học sinh Việt Nam, đã thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội và khát vọng xây dựng tương lai cho dân tộc. Họ tin rằng việc ứng dụng AI trong nghiên cứu dược phẩm không chỉ là làm khoa học, mà còn là hành trình dựng xây tương lai của một dân tộc bằng chính đôi tay của thế hệ trẻ Việt Nam. NYB.AI tập trung vào việc tìm kiếm và khám phá các hợp chất có nguồn gốc từ thiên nhiên, đặc biệt là các loại dược liệu quen thuộc với người châu Á, trong đó có Việt Nam.

Công nghệ AI của NYB.AI có thể quét và phân tích hàng triệu hợp chất từ thiên nhiên, dự đoán chính xác hợp chất nào có khả năng tương tác với protein gây bệnh và loại bỏ những chất không tiềm năng. Điều này giúp giảm thiểu thời gian và chi phí trong quá trình nghiên cứu và phát triển dược phẩm, đồng thời mở ra hy vọng mới trong việc điều trị các bệnh hiểm nghèo. Giấc mơ của đội ngũ NYB.AI là đưa Việt Nam trở thành trung tâm ứng dụng AI trong nghiên cứu dược phẩm hàng đầu khu vực, nơi công nghệ phục vụ con người dựa trên chính thế mạnh bản địa và năng lực nội sinh.

Họ hy vọng rằng một ngày nào đó, bệnh nhân sẽ không còn phải chờ đợi hàng chục năm để có một phương pháp điều trị mới, và những căn bệnh hiểm nghèo sẽ có thêm hy vọng nhờ AI giúp tìm ra thuốc nhanh hơn. Với sự nỗ lực và đam mê của đội ngũ NYB.AI, Việt Nam có thể sớm trở thành một điểm sáng trong lĩnh vực ứng dụng AI trong nghiên cứu dược phẩm, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trên toàn thế giới.

Lai Châu, một tỉnh miền núi phía Bắc với địa hình phức tạp và khí hậu mát mẻ, đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực phát triển cây dược liệu quý hiếm. Với hơn 2/3 diện tích tự nhiên là rừng, đất lâm nghiệp và thảm thực vật phong phú, Lai Châu được đánh giá có tiềm năng lớn để trở thành một trong những trung tâm sản xuất dược liệu quan trọng của cả nước.

Tỉnh Lai Châu hiện có gần 900 loài dược liệu, trong đó nhiều loài có giá trị kinh tế cao như sâm Lai Châu, lan kim tuyến, thất diệp nhất chi hoa, đương quy. Diện tích trồng dược liệu toàn tỉnh hiện là hơn 17.800 ha, bao gồm các loại cây như quế, sơn tra, sa nhân, thảo quả, sâm Lai Châu, thất diệp nhất chi hoa, đương quy. Đặc biệt, tỉnh đang tập trung phát triển sản phẩm OCOP từ dược liệu trên địa bàn và hướng đến xây dựng thương hiệu uy tín, có giá trị đặc biệt đối với sản phẩm từ thảo dược.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh Lai Châu đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 38/2019/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 thông qua Đề án phát triển một số cây dược liệu giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đặc biệt, Tỉnh ủy Lai Châu đã ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU về phát triển sâm Lai Châu giai đoạn 2024-2030, định hướng đến năm 2035.

Trên cơ sở đó, nhiều chính sách được tỉnh ban hành liên quan đến việc hỗ trợ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong giai đoạn từ năm 2020-2025 đối với các loại cây dược liệu: sâm Lai Châu, thất diệp nhất chi hoa, lan kim tuyến. Tỉnh cũng hỗ trợ bảo tồn, hoàn thiện quy trình, nhân giống dược liệu, vật tư, bao bì nhãn mác sản phẩm; hỗ trợ chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi.

Nhờ đó, nhiều hộ dân tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Lai Châu đã mạnh dạn chuyển đổi sản xuất từ trồng ngô, lúa nương sang trồng dược liệu, qua đó góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống. Điển hình như gia đình chị Phàn Tả Mẩy ở bản Sín Chả, xã Sì Lở Lầu, đã vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống từ chuyển đổi sang trồng cây dược liệu. Hiện, gia đình chị đã có thu nhập trên 400 triệu đồng từ trồng sâm Lai Châu và thất diệp nhất chi hoa.

Với những giải pháp đồng bộ và quyết tâm cao, tỉnh Lai Châu đang kỳ vọng sẽ khai thác tiềm năng lớn từ cây dược liệu, tạo nguồn thu quan trọng cho tỉnh và góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho người dân. Đồng thời, tỉnh cũng đang tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm này, nhằm giúp người dân yên tâm sản xuất và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Trước mắt, tỉnh Lai Châu sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về lợi ích của cây dược liệu, cũng như hỗ trợ người dân trong việc sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, tỉnh cũng sẽ tăng cường hợp tác với các đơn vị, doanh nghiệp để hỗ trợ người dân trong việc phát triển cây dược liệu, cũng như tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm.

Trong tương lai, Lai Châu kỳ vọng sẽ trở thành một trong những trung tâm sản xuất dược liệu quan trọng của cả nước, với nhiều sản phẩm dược liệu chất lượng cao được sản xuất và tiêu thụ trên thị trường. Điều này không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân, mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.