Tình trạng mỡ máu cao đang ngày càng trở nên phổ biến ở giới trẻ Việt Nam, một xu hướng đáng lo ngại trong lĩnh vực sức khỏe. Bệnh lý thường gặp ở người lớn tuổi này hiện đã xuất hiện ở những người trẻ từ 20-30 tuổi. Mỡ máu cao liên quan chặt chẽ đến cholesterol, một thành phần quan trọng của lipid máu, đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động của tế bào thần kinh và sản xuất hormone, giúp duy trì các hoạt động cơ thể một cách bình thường và khỏe mạnh.

Có hai loại cholesterol chính trong cơ thể: LDL (cholesterol xấu) và HDL (cholesterol tốt). Khi mức cholesterol xấu hoặc chất béo trung tính (triglycerides) tăng lên, nguy cơ mắc bệnh mỡ máu cao sẽ tăng theo. Gần đây, một số trường hợp người trẻ bị mỡ máu cao đã được ghi nhận tại các bệnh viện, gây chú ý và lo ngại trong cộng đồng.

Một trường hợp đáng chú ý là nam nhân viên ngân hàng 25 tuổi, thường xuyên tập gym và không thừa cân, nhưng đã bất ngờ phát hiện mình bị mỡ máu cao và gan nhiễm mỡ sau khi đi kiểm tra sức khỏe tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Các bác sĩ đã chỉ ra rằng lối sống thiếu khoa học của anh là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Anh thường xuyên uống trà sữa ít đường mỗi ngày để tỉnh táo, ăn mì gói và cơm hộp, và ngủ sau 2 giờ sáng gần như mỗi đêm. Những thói quen này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của anh.

Không chỉ trường hợp trên, một chàng trai 22 tuổi khác cũng đến khám vì đau sưng khớp cổ chân trái và được phát hiện mắc nhiều bệnh lý chuyển hóa, bao gồm béo phì, gout, rối loạn chuyển hóa lipid máu và gan nhiễm mỡ độ 2. Thói quen ăn nhiều thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản và uống rượu bia của anh đã gây ra các bệnh về mỡ máu và béo phì.

Theo kết quả Điều tra quốc gia các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm gần đây, tỷ lệ người trưởng thành ở Việt Nam (từ 18 đến 69 tuổi) có cholesterol máu cao đã tăng từ 30,2% lên đến 44,1%. Các chuyên gia khuyến cáo những người từ 20 tuổi trở lên nên kiểm tra cholesterol 5 năm một lần, ngay cả khi họ cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh.

Để kiểm soát mức cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh mỡ máu cao, các chuyên gia khuyên nên tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng, giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Hoạt động thể chất thường xuyên và duy trì cân nặng khỏe mạnh cũng vô cùng quan trọng. Bỏ hút thuốc và hạn chế uống rượu có thể cải thiện đáng kể sức khỏe tim mạch, giúp bạn tránh xa những rủi ro tiềm ẩn mà mỡ máu cao mang lại.

Trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã thu hút sự chú ý gần đây do tình trạng tăng cân nhanh và các vấn đề sức khỏe liên quan. Trong vòng nửa năm, Tâm đã tăng hơn 10 kg và được chẩn đoán béo phì độ một, cùng với các vấn đề sức khỏe như rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ.

Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg, với lượng mỡ nội tạng lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2. TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ và sức khỏe sinh sản sau này.

Bác sĩ Ngọc giải thích rằng mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động. Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm, dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa, bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt, vì những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ…

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, gây tổn thương tế bào gan và kích hoạt phản ứng viêm. Nếu không được kiểm soát, gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành xơ gan, thậm chí ung thư gan. Tuy nhiên, một số thay đổi lối sống có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.

Theo chuyên trang sức khỏe Healthline (Mỹ), hậu quả của gan nhiễm mỡ là tình trạng viêm sẽ để lại những vết sẹo trong gan. Qua thời gian, bệnh sẽ tiến triển thành xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Vậy làm thế nào để nhận biết gan nhiễm mỡ? Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo mà mọi người cần chú ý:

Tăng chu vi vòng bụng: Bụng có kích thước lớn là dấu hiệu thường gặp của gan nhiễm mỡ. Tình trạng này xảy ra khi tế bào mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Những người có chỉ số khối cơ thể trên 27 có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ. Những người khi tăng cân mà mỡ tích tụ ở bụng cũng dễ mắc bệnh hơn so với người tích tụ mỡ ở hông hay vai.

Thường xuyên mệt mỏi: Cơ thể thường xuyên mệt mỏi, uể oải trong thời gian dài có thể là dấu hiệu cho thấy gan đang có vấn đề. Nguyên nhân thường là do bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Đau vùng bụng trên, bên phải: Gan là cơ quan lớn nằm ở vùng bụng trên, bên phải. Vì vậy, cảm giác đau, khó chịu kéo dài ở vị trí này có thể là dấu hiệu cảnh báo gan đang có vấn đề, trong đó có gan nhiễm mỡ.

Mụn trứng cá: Gan nhiễm mỡ không gây mụn trứng cá. Tuy nhiên, nếu bệnh tiến triển đến giai đoạn gan bị viêm, suy giảm chức năng gan thì có thể gây mụn trứng cá. Nguyên nhân là gan tổn thương sẽ không thể loại bỏ hiệu quả độc tố khỏi cơ thể, dẫn đến tích tụ độc tố và gây mụn.

Buồn nôn, chán ăn: Khi gan không thực hiện tốt chức năng thải độc, các chất độc tụ trong máu sẽ gây cảm giác buồn nôn và giảm sự thèm ăn. Gan cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tiết mật để tiêu hóa chất béo. Khi gan bị tổn thương, quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng, dẫn đến chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn, chán ăn.

Để điều trị gan nhiễm mỡ, người bệnh cần điều chỉnh chế độ ăn uống, giảm chất béo có hại, ưu tiên thực vật giàu chất xơ và chất chống ô xy hóa. Giảm cân và kiểm soát tiểu đường, huyết áp cũng giúp cải thiện hiệu quả tình gan nhiễm mỡ.

Tóm lại, gan nhiễm mỡ là tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều biến chứng sức khỏe nếu không được kiểm soát. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và thay đổi lối sống có thể giúp ngăn ngừa và điều trị bệnh hiệu quả.