Trong bối cảnh kinh tế số đang bùng nổ, hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) cùng hộ kinh doanh tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để chuyển đổi và bứt phá. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất mà họ đang gặp phải là làm thế nào để thích nghi với những thay đổi nhanh chóng của công nghệ và quản lý thuế.

Mới đây, chuỗi talkshow ‘Nâng tầm doanh nghiệp Việt’ do CafeF và Ngân hàng Quốc tế (VIB) phối hợp tổ chức đã đưa ra những giải pháp và lộ trình toàn diện giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và hướng tới phát triển bền vững. Thanh toán không tiền mặt đang trở thành yếu tố sống còn đối với SME và hộ kinh doanh. Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, trong quý I/2025, người dân đã thực hiện khoảng 5,5 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt với 82% giao dịch được thực hiện qua kênh số. Tổng giá trị giao dịch đạt 40 triệu tỷ đồng.

Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào, nhận định thanh toán số đang thay đổi cách các doanh nghiệp tiếp cận khách hàng và quản lý dòng tiền. ‘Thanh toán số giúp các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, tăng cường hiệu quả hoạt động kinh doanh, giảm chi phí, nâng cao trải nghiệm khách hàng và mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường mới,’ bà Dung nhấn mạnh.

Trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ sang nền kinh tế số, các doanh nghiệp cần tận dụng công nghệ thanh toán để tối ưu hóa quy trình vận hành. Về vấn đề này, lãnh đạo của Visa và VIB đồng tình rằng chuyển đổi sang thanh toán không dùng tiền mặt mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp SME. Thanh toán số giúp cải thiện dòng tiền, rút ngắn thời gian thu hồi công nợ, tài chính minh bạch, dễ dàng lập báo cáo, kiểm toán và tích hợp với phần mềm kế toán.

Bên cạnh đó, việc thanh toán qua kênh số còn giúp khấu trừ thuế GTGT đầy đủ, giảm chi phí thuế hợp pháp. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là tư duy. Nhiều hộ kinh doanh vẫn e ngại về chi phí đầu tư ban đầu hoặc thiếu kỹ năng sử dụng công nghệ. Để giải quyết vấn đề này, VIB đã ra mắt ứng dụng VIB Business, tích hợp các công cụ thanh toán và quản lý tài chính theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi dòng tiền và tối ưu hóa chi phí.

Luat Thuế Giá trị Gia tăng sửa đổi và Nghị định 117/2025/NĐ-CP có hiệu lực trong tháng 6 -7 với những quy định chặt chẽ hơn về việc quản lý thuế đã tạo ra không ít lo ngại trong cộng đồng SME và hộ kinh doanh. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, nếu biết cách thích nghi, đây sẽ là cơ hội để doanh nghiệp phát triển bền vững.

PGS.TS Lê Xuân Trường, chuyên gia về thuế, nhấn mạnh rằng chính sách thuế mới không chỉ nhằm tăng cường quản lý mà còn giúp minh bạch hóa thị trường. Ông giải thích, nộp thuế không chỉ là nghĩa vụ mà còn là cơ hội để doanh nghiệp xây dựng uy tín và tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Nguyễn Lâm Thanh, Giám đốc Đại diện TikTok Việt Nam, đồng tình rằng quy định mới là một bước tiến quan trọng. Ông khẳng định: ‘Theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP, sàn thương mại điện tử có trách nhiệm thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay, kê khai số thuế đã khấu trừ cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh – Đây là một bước tiến quan trọng của xã hội.’

Social commerce đang trở thành ‘cơ hội vàng’ cho SME và hộ kinh doanh tại Việt Nam. Ông Nguyễn Lâm Thanh chia sẻ: ‘Hộ kinh doanh, doanh nghiệp SME giờ đây chỉ cần một mét vuông để tiếp cận hàng triệu khách hàng.’

Tuy nhiên, ông Huy Nguyễn, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp Vừa và Nhỏ VIB, lưu ý rằng social commerce cũng đi kèm những áp lực. Theo ông Huy, một hộ kinh doanh hay doanh nghiệp hoạt động hiệu quả trên nền tảng số phải có sự chuẩn bị về mặt tài chính. Để hỗ trợ, VIB đã triển khai các giải pháp tài chính như thẻ tín dụng doanh nghiệp với hạn mức lên đến 1 tỷ đồng, miễn lãi 58 ngày, và hoàn tiền không giới hạn cho chi phí quảng cáo.

Nói về triển vọng của social commerce, ông Nguyễn Lâm Thanh cho rằng thông tin hiện nay đã trở nên rất đầy đủ và phổ cập. Các nền tảng số, cũng như các cơ quan quản lý nhà nước, đều có những chương trình hỗ trợ cụ thể – từ đào tạo kỹ năng, cung cấp công cụ, cho đến tổ chức các hoạt động hỗ trợ kết nối. Điều đó giúp cho mọi người rất dễ tiếp cận và học hỏi.

Trong thời bùng nổ của nền kinh tế số, marketing trên mạng xã hội trở thành ‘vũ khí’ quan trọng để SME và hộ kinh doanh tiếp cận khách hàng. Tuy nhiên, làm thế nào để marketing hiệu quả mà vẫn kiểm soát được chi phí?

Ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc Marketing của Haravan, cho rằng: ‘Marketing đối với hộ kinh doanh, SME có một điều khác biệt là tạo ra sự gần gũi và gắn kết với cộng đồng xung quanh.’

Ông Tấn đề xuất 4 bước để xây dựng một kế hoạch marketing hiệu quả cho các doanh nghiệp SME và hộ kinh doanh: nghiên cứu và phân tích thị trường, xác định mục tiêu và kế hoạch cụ thể, lựa chọn kênh marketing phù hợp và đo lường hiệu quả.

Tuy nhiên, ông Tấn cũng chỉ ra những thách thức phổ biến của các hộ kinh doanh và doanh nghiệp SME trong hoạt động marketing là ‘chi phí và ngân sách tài chính của họ để đầu tư cho marketing nó thật sự không nhiều.’

Bà Tường Nguyễn, đồng tình rằng quản trị chi phí là vấn đề then chốt. Bà cho biết VIB hiện cung cấp các giải pháp để đồng hành cùng các hộ kinh doanh và SME như VIB Business Card với hạn mức tín dụng lên đến 1 tỷ đồng, hoàn tiền 1% cho chi phí quảng cáo, và tài khoản Siêu Lợi Suất giúp sinh lời mỗi ngày đến 4,5%/năm từ dòng tiền nhàn rỗi.

Ngoài ra, VIB Business App cho phép doanh nghiệp theo dõi chi phí theo thời gian thực, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Chuỗi talkshow ‘Nâng tầm doanh nghiệp Việt’ đã khẳng định một thông điệp rõ ràng: hành trình chuyển đổi là tất yếu, và các doanh nghiệp không hề đơn độc trên con đường này.

Với các giải pháp toàn diện và sự hỗ trợ thiết thực từ VIB, cùng các chuyên gia đầu ngành, cánh cửa để SME và hộ kinh doanh Việt Nam vươn mình, phát triển bền vững và chinh phục những thị trường lớn hơn đang rộng mở hơn bao giờ hết.

Việc áp dụng các quy định pháp lý mới về thuế và hóa đơn điện tử đối với các mô hình quán ăn, tiệm cà phê nhỏ đang đặt ra những thách thức đáng kể cho hình thức “khởi nghiệp an toàn” này. Từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên bắt buộc phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có mã của cơ quan thuế. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc số hóa và minh bạch hóa các giao dịch kinh doanh, giúp cơ quan thuế dễ dàng theo dõi và quản lý nguồn thu.

Nhiều người lựa chọn mở quán ăn, tiệm cà phê nhỏ như một hình thức khởi nghiệp vì nghĩ rằng đây là cách bắt đầu kinh doanh với vốn đầu tư ban đầu không quá lớn và rủi ro thấp. Tuy nhiên, với những quy định mới sắp có hiệu lực, việc kinh doanh sẽ đòi hỏi sự thay đổi trong cách thức vận hành và quản lý tài chính. Đặc biệt, từ ngày 1/1/2026, các hộ kinh doanh cá thể sẽ phải chuyển hoàn toàn sang phương pháp kê khai theo hóa đơn, chứng từ thực tế. Điều này có nghĩa là thay vì áp dụng phương pháp nộp thuế khoán như trước đây, họ sẽ phải tự kê khai và chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn từ cơ quan thuế.

Việc chuyển đổi sang phương pháp kê khai theo hóa đơn, chứng từ thực tế đòi hỏi các hộ kinh doanh phải có kiến thức và kỹ năng về kế toán, quản lý tài chính, cũng như khả năng sử dụng các phần mềm kế toán và công nghệ thông tin. Điều này có thể là một khó khăn đối với nhiều người, đặc biệt là những người mới bắt đầu kinh doanh.

Thực tế, nhiều hộ kinh doanh nhỏ hiện nay vẫn chưa quen với việc sử dụng hóa đơn điện tử và các phần mềm kế toán. Vì vậy, để chuẩn bị cho những thay đổi lớn sắp tới, các cơ quan chức năng và hiệp hội doanh nghiệp cần có những chương trình hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể cho các hộ kinh doanh cá thể. Điều này sẽ giúp họ nắm rõ các quy định mới và có đủ thời gian để điều chỉnh hoạt động kinh doanh của mình theo đúng yêu cầu pháp lý.

Thách thức mới đối với các mô hình quán ăn, tiệm cà phê nhỏ không chỉ nằm ở việc đáp ứng các yêu cầu về hóa đơn điện tử và kê khai thuế mà còn ở việc duy trì hoạt động kinh doanh hiệu quả trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng cao và tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô. Việc tuân thủ các quy định pháp lý mới có thể là cơ hội để các hộ kinh doanh trẻ như quán ăn, tiệm cà phê điều chỉnh hoạt động của mình, nâng cao tính minh bạch và chuyên nghiệp trong quản lý tài chính, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.

Như vậy, trong thời gian tới, các mô hình quán ăn, tiệm cà phê nhỏ sẽ cần phải thích nghi và đổi mới để đáp ứng với những yêu cầu mới của pháp luật về thuế và hóa đơn điện tử. Sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng và việc tăng cường kiến thức, kỹ năng quản lý tài chính sẽ đóng vai trò quan trọng giúp họ vượt qua thách thức và phát triển bền vững.