Trò chơi ‘xé túi mù’ thực phẩm đang trở thành xu hướng trong giới trẻ, nhưng ẩn sâu bên trong là những nguy cơ về an toàn thực phẩm. Hình thức mua hàng này khác với mua hàng thông thường, người mua sẽ không được biết sản phẩm bên trong túi cho đến khi người bán ‘xé’ túi. Điều này vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kiểm soát đầu vào của thực phẩm, khiến người tiêu dùng không có thông tin về thành phần, hạn sử dụng, điều kiện bảo quản và cơ sở sản xuất.

Theo các chuyên gia, trò chơi này đang khai thác rất tốt yếu tố tâm lý, hành vi của người trẻ, tạo cảm giác hồi hộp, kích thích thần kinh khi chờ đợi những điều bất ngờ. Tuy nhiên, đây cũng là cách để người bán hàng tận dụng livestream để tạo hiệu ứng đám đông, kết hợp kỹ thuật thao túng tâm lý để khiến người xem dễ mất khả năng cân nhắc lý trí dẫn tới mua hàng trong trạng thái hưng phấn nhất thời.

Về góc độ an toàn thực phẩm, bán thực phẩm qua trò chơi ‘xé túi mù’ đã và đang vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kiểm soát đầu vào của thực phẩm. Người tiêu dùng không được cung cấp thông tin tối thiểu về sản phẩm như thành phần, hạn sử dụng, điều kiện bảo quản, đơn vị sản xuất – những yếu tố bắt buộc để đánh giá mức độ an toàn. Những mặt hàng này có thể là hàng lậu, hàng xách tay trôi nổi không được phép lưu hành hợp pháp, tiềm ẩn nguy cơ gây hại đến sức khỏe.

Tổ chức Y tế và các chuyên gia cảnh báo, việc tiêu dùng những sản phẩm ngẫu nhiên không được phép như vậy là nguy hiểm với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là với trẻ em và những người có hệ tiêu hóa yếu. Người dùng có thể bị ngộ độc cấp tính do vi khuẩn, nấm mốc hay độc tố sinh học từ thực phẩm đã biến chất. Về dài hạn, có thể tích lũy độc tố như kim loại nặng, những phụ gia không kiểm soát, gây tổn thương lên gan, thận và hệ miễn dịch của chúng ta, ảnh hưởng đến sinh sản hoặc tăng nguy cơ ung thư nếu sử dụng thường xuyên những sản phẩm có chứa chất cấm.

Do đó, người tiêu dùng cần cảnh giác và yêu cầu người bán cung cấp thông tin rõ ràng về sản phẩm trước khi mua. Cơ quan chức năng cũng cần vào cuộc kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về an toàn thực phẩm.

Thị trường bán lẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện đang trải qua một giai đoạn cạnh tranh khốc liệt khi người tiêu dùng có xu hướng siết chặt chi tiêu trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng tăng, trong khi thu nhập không cải thiện đáng kể. Các chuyên gia nhận định rằng yếu tố quyết định thành bại của kênh bán hàng trong giai đoạn này không chỉ nằm ở giá rẻ mà còn là chất lượng và lòng tin của người tiêu dùng.

Số liệu từ Chi cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy chỉ số giá tiêu dùng tháng 6/2025 của thành phố tăng 0,53% so với tháng trước, tăng 5,27% so với cùng kỳ. Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 5,56%; hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 4,19%. Các mặt hàng thiết yếu như thịt lợn, rau củ quả tăng nhẹ đã khiến chi tiêu hàng ngày của người dân tăng đáng kể.

Chị Nguyễn Thị Toán, một người dân tại Thành phố Hồ Chí Minh, chia sẻ rằng trước đây chị thường đi siêu thị mỗi tuần 2-3 lần, nhưng giờ chị phải dè sẻn lại do chi phí sinh hoạt tăng lên. Chị Toán cũng cho biết chị ưu tiên mua hàng khuyến mãi và giảm bớt các món ăn đắt đỏ trong giỏ hàng. Tương tự, chị Trần Thị Hà, một người dân khác, cũng cho biết chị quan tâm nhiều hơn đến các chương trình giảm giá và mua sắm những món đồ thiết thực. Chị Hà cũng ưu tiên những thực phẩm đủ dinh dưỡng nhưng giá rẻ hơn.

Hành vi tiêu dùng thay đổi rõ rệt cho thấy người dân Thành phố Hồ Chí Minh đang dần trở nên thực dụng và dè dặt hơn. Chị Nguyễn Thị Hằng, một tiểu thương kinh doanh thịt lợn tại chợ Tân Định, chia sẻ rằng buôn bán ngày càng ế ẩm, khách hàng đến tận quầy xem loại nào ngon, giá hợp lý mới mua.

Các chuyên gia phân tích thị trường nhận định rằng thắt chặt chi tiêu là phản ứng dễ hiểu của người tiêu dùng trong bối cảnh giá cả hàng hóa tăng. Nghiên cứu của Vietstats cũng chỉ ra rằng thị trường bán lẻ của Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục chịu áp lực cạnh tranh trong bối cảnh niềm tin tiêu dùng còn yếu.

Các chuyên gia cũng cho rằng người tiêu dùng đô thị không chỉ mua sắm đơn lẻ mà còn kỳ vọng vào trải nghiệm mua sắm tổng thể, hậu mãi tiện lợi và dịch vụ đa kênh. Vì vậy, các nhà bán lẻ phải hiểu hành vi tiêu dùng của người dân để thiết kế sản phẩm và chương trình khuyến mãi phù hợp.

Một số hệ thống bán lẻ như Winmart và Lotte Mart đã triển khai hàng loạt ưu đãi hấp dẫn để giữ chân khách hàng. Winmart thiết kế các không gian mua sắm mang tính trải nghiệm và triển khai hàng loạt ưu đãi hấp dẫn theo mùa. Lotte Mart tập trung vào các nhóm thực phẩm, tiêu dùng thiết thực với giỏ hàng hóa của các bà nội trợ.

Ông Nguyễn Chí Cường, Giám đốc Siêu thị Lotte Nam Sài Gòn, cho biết siêu thị làm việc với các nhà cung cấp để có những giải pháp điều tiết giá tốt nhất và tập trung các chương trình kích cầu nhóm hàng lương thực, thực phẩm, hàng gia dụng thiết yếu.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng triển khai các chương trình khuyến mại tập trung và bình ổn giá. Hơn 10.000 doanh nghiệp đã tham gia chương trình, tung ra gần 80.000 hoạt động khuyến mãi. Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết các doanh nghiệp tham gia chương trình đầu tư nghiên cứu, phát triển, đa dạng sản phẩm, tạo ra dấu ấn riêng trên thị trường.

Ông Lê Hoàng Long, Giám đốc khối bán lẻ Công ty Thành phố NielsenIQ, nhận định rằng sức cung của thị trường đang cao hơn nhu cầu mua sắm, khiến cạnh tranh trên thị trường bán lẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ khốc liệt. Ông Long cũng cho rằng việc số hóa hành vi tiêu dùng của khách hàng rất quan trọng để giúp doanh nghiệp đo lường, đánh giá mức độ chi tiêu, thói quen và hành vi tiêu dùng.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã công bố kế hoạch áp dụng chính sách thuế quan mới bắt đầu từ ngày 1/8. Theo đó, mức thuế đối ứng được đề xuất hồi tháng 4 sẽ được thực hiện, bao gồm mức thuế chung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu và các mức thuế bổ sung đối với một số quốc gia. Điều này đã gây ra những tác động đáng kể lên ngành thời trang khi giá quần áo tại Mỹ đã tăng trở lại trong tháng trước, lần đầu tiên kể từ tháng 3. Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ cho thấy mức tăng 0,4%.

Các thương hiệu thời trang hàng đầu như Louis Vuitton, Gucci, Hermès, Burberry đã tiến hành tăng giá các mặt hàng chủ lực của họ, bao gồm túi xách, kính râm, áo khoác len, giày thể thao và áo thun trắng. Đáng chú ý, túi xách là mặt hàng ghi nhận mức tăng giá mạnh nhất trong vòng ba tháng qua, với mức tăng dao động từ 2% đến 12% tùy theo thương hiệu. Sự gia tăng này đã góp phần vào lạm phát tại Mỹ, với mức tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 6.

Trước tình hình này, các thương hiệu đang theo dõi sát sao vấn đề giá cả và tìm cách giảm thiểu việc tăng giá bằng cách cắt giảm chi phí và thay đổi chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, họ cũng buộc phải tăng giá một cách vừa phải để bù đắp cho mức thuế quan áp dụng. Các chuyên gia cảnh báo rằng tác động đầy đủ của thuế quan chưa thực sự rõ ràng trong nửa đầu năm, nhưng sẽ thể hiện rõ hơn trong nửa cuối năm. Khả năng cao là sẽ còn chứng kiến thêm nhiều đợt tăng giá.

Người tiêu dùng Mỹ hiện đã ở trong tình trạng tài chính căng thẳng, và nếu giá tiếp tục tăng, họ sẽ càng thận trọng hơn trong việc chi tiêu. Điều này sẽ tạo ra sự phân hóa rõ rệt trong hiệu suất hoạt động của ngành thời trang, và một số thương hiệu chắc chắn sẽ chịu thiệt. Các thương hiệu nên chuẩn bị tinh thần cho việc chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ sẽ thu hẹp lại khi lạm phát bắt đầu ảnh hưởng đến các khoản mua sắm vượt ra ngoài lĩnh vực thời trang. Ngay cả những khách hàng giàu có cũng bắt đầu thắt chặt chi tiêu do tình hình thị trường bất ổn.

Đối với các thương hiệu xa xỉ, việc điều chỉnh giá từ 2 đến 3% không phải là điều hiếm gặp. Tuy nhiên, họ cũng nên thận trọng khi tăng giá để tránh tác động tiêu cực đến thị trường. Việc cân nhắc kỹ lưỡng và theo dõi sát sao tình hình sẽ giúp các thương hiệu ứng phó hiệu quả với những thay đổi trong chính sách thuế quan và thị trường tiêu dùng.

Thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) hiện đang đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng liên quan đến chất lượng và an toàn. Sự tăng trưởng nhanh chóng của thị trường này đã dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn từ hàng loạt sản phẩm kém chất lượng, giả mạo, không rõ nguồn gốc. Các cơ quan bảo vệ pháp luật đã và đang tiếp tục làm rõ những vấn đề này, cho thấy ‘bóng tối’ tồn tại ở thị trường TPCN.

Theo thống kê từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), từ đầu năm đến nay, các đơn vị đã xử lý hơn 34.000 vụ vi phạm, bao gồm hơn 8.200 vụ buôn bán hàng cấm, hơn 25.100 vụ gian lận thương mại và hơn 1.100 vụ hàng giả quy mô lớn có liên quan đến mặt hàng TPCN. Gần đây, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã xác định được 12 sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng (sữa dạng bột), có chỉ tiêu chất lượng các chất chính chỉ đạt dưới 70% so với mức công bố, được xác định là hàng giả (về chất lượng).

Hàng loạt sản phẩm được quảng bá rầm rộ với công dụng được ‘thần thánh hóa’ như điều trị ung thư, tăng chiều cao, giảm cân cấp tốc… nhưng qua kết quả kiểm định thì thành phần không hề tương xứng với công bố trước đó. Một số tổ chức, cá nhân còn lợi dụng danh tiếng của người nổi tiếng, KOL, nghệ sĩ để quảng bá sản phẩm sai lệch, biến TPCN thành ‘thuốc chữa bệnh’ mà dường như quên mất rằng, chất lượng thực sự vẫn còn đang bỏ ngỏ sau tờ giấy kiểm định.

Vậy vì sao TPCN giả vẫn còn đất sống dù có không ít biện pháp quản lý? Nguyên nhân đầu tiên xuất phát từ lợi nhuận khổng lồ mà ngành hàng này mang lại. Chỉ cần vài chục nghìn đồng để sản xuất ra một sản phẩm giả, nhưng có thể bán với giá từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng. Sự chênh lệch lợi nhuận quá lớn cùng với chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe đã khiến nhiều đối tượng bất chấp pháp luật, trục lợi trên sức khỏe cộng đồng.

Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân cốt lõi chính là những kẽ hở trong khung pháp lý hiện hành. Thực tế, khung pháp lý hiện nay cho phép tổ chức, cá nhân được phép tự công bố sản phẩm TPCN trước khi đưa ra thị trường. Đây được xem là ‘lỗ hổng lớn’ khi cho phép hàng loạt sản phẩm trôi nổi dễ dàng xuất hiện trên thị trường với hình thức hợp pháp, nhưng chất lượng chưa được kiểm chứng.

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, thông tin: ‘Người tiêu dùng phản ánh rất nhiều về các sản phẩm TPCN quảng cáo sai sự thật, công dụng phóng đại, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe mà khi khiếu nại không tìm được ai chịu trách nhiệm. Nguyên nhân sâu xa là do cơ chế tự công bố đã tạo điều kiện để nhiều doanh nghiệp làm ăn chụp giật đưa hàng ra thị trường mà không bị kiểm soát về chất lượng thật sự’.

Các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội chưa buộc trách nhiệm xác thực nguồn gốc, dẫn đến người tiêu dùng như lạc giữa ‘ma trận’ quảng cáo. Vụ việc ‘sữa giả’ Hofumil Gold Plus, Hapomil lọt vào các cơ sở y tế lớn là một minh chứng. Điều này cho thấy ngay cả hệ thống y tế, bệnh viện – nơi đáng tin tưởng nhất cũng có thể là nơi hàng giả xâm nhập, gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và lòng tin.

Thêm vào đó, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan liên ngành như Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc kiểm soát nội dung quảng cáo, nguồn gốc sản phẩm và xử lý vi phạm vẫn chưa đồng bộ. Điều này dẫn đến nhiều sản phẩm kém chất lượng thoát khỏi vòng kiểm soát.

Luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn Luật sư Hà Nội, nhìn nhận: Ngoài việc ‘bịt’ kẽ hở pháp lý hiện hành, cần xem xét một cách nghiêm túc trách nhiệm người đứng đầu bộ ngành, chính quyền cơ sở (chịu trách nhiệm về quản lý sản phẩm, an toàn thực phẩm). Làm chặt, làm nghiêm, làm quyết liệt và minh bạch trong xử lý cán bộ có liên quan, cán bộ chịu trách nhiệm là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đang hoàn thiện dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP với hàng loạt điểm mới có tính đột phá. Trong đó, điểm đáng chú ý nhất là chuyển từ ‘tự công bố sản phẩm’ sang ‘đăng ký bản công bố’ với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Điều này có nghĩa là trước khi đưa sản phẩm ra thị trường, doanh nghiệp phải cung cấp bằng chứng khoa học về độ an toàn, công dụng và thành phần.

Dự thảo cũng đề xuất tăng mức xử phạt vi phạm hành chính gấp 1,2 – 2 lần hiện hành, đồng thời mở rộng các hành vi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người dùng. Đặc biệt, các hành vi quảng cáo sai sự thật, lợi dụng uy tín cá nhân để lừa người tiêu dùng cũng sẽ được đưa vào nhóm vi phạm nghiêm trọng cần xử lý nghiêm.

Cùng với đó, cơ quan chức năng cần tăng cường hậu kiểm định kỳ. Các hệ thống truy xuất nguồn gốc như iTrace247, truyxuat.gov.vn cần được phổ biến rộng rãi, buộc doanh nghiệp minh bạch thông tin sản phẩm và quá trình lưu thông.

Ngoài ra, cần rà soát, sửa đổi Luật Quảng cáo và Luật Bảo vệ người tiêu dùng để gắn trách nhiệm pháp lý đối với các nền tảng thương mại điện tử, KOL và người nổi tiếng. Khi người nổi tiếng tiếp tay quảng cáo hàng giả, cần có chế tài mạnh, không chỉ dừng lại ở mức phạt tiền mà nên áp dụng hình thức tạm đình chỉ việc quảng cáo hoặc buộc công khai xin lỗi.

Một điểm đáng chú ý khác là đề xuất sửa đổi cũng nhằm làm rõ và phân biệt rạch ròi giữa các nhóm thực phẩm thông thường với nhóm thực phẩm bổ sung có tính đặc thù và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Người dân cần biết phân biệt rõ thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh, không tin vào quảng cáo ‘giật gân’ và cần kiểm tra kỹ nguồn gốc sản phẩm qua tem truy xuất, mã QR và giấy công bố. Mỗi người tiêu dùng chính là ‘thanh tra tại chỗ’ góp phần làm sạch thị trường.

Thị trường bán lẻ Mỹ, nền kinh tế số 1 thế giới, vừa ghi nhận sự chậm lại trong tăng trưởng doanh số bán lẻ trong 6 tháng đầu năm. Theo số liệu mới công bố của Liên đoàn bán lẻ Mỹ, doanh số bán lẻ không bao gồm ô tô và xăng dầu trong tháng 6 đã giảm 0,33% so với tháng 5. Sự sụt giảm này cho thấy tâm lý lo lắng của người tiêu dùng trước các biến động về thuế quan đang ngày càng rõ nét.

Trong 9 hạng mục bán lẻ của tháng 6, chỉ có hai danh mục ghi nhận doanh số tăng, đó là hàng điện tử và dụng cụ thể thao. Ngược lại, các mặt hàng như may mặc, hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm lại ghi nhận sự giảm sút. Sự thay đổi này cho thấy người tiêu dùng đang ngày càng thận trọng trong việc chi tiêu.

Ông Gary Thanh Nguyen, một nhà kinh doanh tại bang Maryland, Mỹ, chia sẻ về sự tăng giá của các mặt hàng: “Trước đây, tôi mua thịt bò với giá 6,5 đến 7 đồng một pound, nhưng bây giờ giá đã tăng lên trên 10 đồng một pound, tương đương tăng khoảng 3 đồng.” Ông cho biết đã được thông báo về việc tăng giá này từ hơn một tháng trước. Việc tăng giá này có thể là do các nhà sản xuất và nhà bán lẻ đang tìm cách chuyển gánh nặng chi phí cho người tiêu dùng.

Bà Trae Bodge, một chuyên gia bán lẻ hàng đầu tại Mỹ, nhận định: “Rõ ràng, thuế quan có liên quan chặt chẽ đến việc tăng giá, mặc dù mức tăng chưa cao như trong vài tháng qua. Nhiều nhà bán lẻ đang thực hiện việc tăng giá một cách âm thầm, và người tiêu dùng có thể không nhận thức được điều này nếu không theo dõi sát sao.” Bà Bodge cũng cho rằng người tiêu dùng cần phải cảnh giác trước những thay đổi về giá cả trên thị trường.

Sự trầm lắng của doanh số bán lẻ hiện nay phần nào phản ánh tâm trạng chờ đợi và lo lắng của người tiêu dùng trước những vấn đề kinh tế và biến động về thuế quan. Hiện tại, lượng hàng tồn kho đang nhiều hơn so với cùng kỳ các năm trước, do các doanh nghiệp đã tích cực nhập hàng khi thuế nhập khẩu ở mức 10%. Tuy nhiên, sau khi áp dụng mức thuế mới từ ngày 1/8, việc nhập khẩu hàng hóa dự báo sẽ chậm lại trong một thời gian để tiêu thụ hết hàng tồn kho.

Điều này sẽ tác động trực tiếp đến đơn hàng của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường Mỹ từ khoảng tháng 9 trở đi. Các doanh nghiệp xuất khẩu cần phải chuẩn bị và thích nghi với những thay đổi về thuế quan và thị trường để đảm bảo sự ổn định và phát triển của hoạt động kinh doanh.