Quản trị rủi ro là một trong những yếu tố then chốt trong hoạt động của các công ty chứng khoán, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường chứng khoán. Tại chương trình đào tạo chuyên sâu về “Quản trị rủi ro cho công ty chứng khoán” diễn ra vào ngày 21/7, ông Hà Duy Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), đã nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị rủi ro. Theo ông, quản trị rủi ro có vai trò như một “người gác cổng”, giúp các công ty chứng khoán chủ động phòng ngừa và ứng phó với các rủi ro tiềm ẩn, từ đó tránh được những tổn thất nghiêm trọng khi thị trường có những biến động bất ngờ.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang phát triển nhanh chóng và ngày càng hội nhập sâu vào thị trường vốn quốc tế, công tác quản trị rủi ro ngày càng trở nên quan trọng. Mục tiêu là đảm bảo thị trường phát triển một cách lành mạnh, minh bạch và bền vững, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư. Ông Tùng cũng nhấn mạnh rằng những người làm công tác quản trị rủi ro trong các công ty chứng khoán cần phải có kiến thức và kinh nghiệm chuyên sâu về lĩnh vực tài chính, chứng khoán. Bên cạnh đó, họ cũng cần phải được trang bị kỹ năng và thông tin cần thiết để xây dựng chiến lược phòng vệ và quản trị rủi ro một cách hiệu quả.

Về vấn đề này, ông Tan Boon Gin, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Thị trường (SGX), cũng đã bày tỏ sự ủng hộ và sẵn sàng hỗ trợ các hoạt động quản lý rủi ro tại Việt Nam. Ông nhấn mạnh rằng Việt Nam là một đối tác quan trọng của Singapore và SGX sẵn sàng đóng góp vào quá trình nâng cao năng lực quản lý rủi ro tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng lên Thị trường Mới nổi. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp tăng cường sự ổn định và phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam mà còn góp phần tăng cường sự tin tưởng của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Như vậy, quản trị rủi ro không chỉ là một yêu cầu cấp thiết đối với các công ty chứng khoán mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế và sự nỗ lực từ các công ty chứng khoán, mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán bền vững và nâng cao năng lực quản lý rủi ro sẽ được hiện thực hóa, đem lại môi trường đầu tư an toàn và minh bạch cho các nhà đầu tư.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 sẽ chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng từ quản lý hành chính sang quản trị rủi ro. Điều này tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho việc xây dựng môi trường thương mại minh bạch và an toàn.

Theo Luật sửa đổi, thay vì phân chia sản phẩm thành nhóm 1, nhóm 2 như trước đây, sẽ xác định 3 mức rủi ro: Thấp, trung bình và cao, với các cơ chế giám sát phù hợp cho từng nhóm. Đối với hàng hóa có rủi ro thấp, doanh nghiệp sẽ được quyền tự công bố tiêu chuẩn áp dụng. Đối với nhóm rủi ro trung bình, doanh nghiệp phải tự đánh giá hoặc chứng nhận thông qua tổ chức được công nhận đánh giá hợp quy. Trong khi đó, nhóm rủi ro cao sẽ buộc phải đánh giá bởi tổ chức được chỉ định, nhằm bảo đảm chất lượng và an toàn tuyệt đối.

Ông Hà Minh Hiệp, Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia, đánh giá rằng việc chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng theo rủi ro có ưu tiên giám sát và hậu kiểm thay cho tiền kiểm nhằm tăng hiệu quả, giảm can thiệp hành chính. Cách tiếp cận này đã được nhiều nước ASEAN và quốc tế áp dụng. Đặc biệt, các sản phẩm rủi ro cao bắt buộc phải quản lý rất chặt và phải có truy xuất nguồn gốc.

Luật sửa đổi cũng đặt trọng tâm vào việc ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) nhằm hiện đại hóa công tác quản lý, truy xuất, hậu kiểm và nâng cao hiệu quả thực thi. Luật xác lập khung pháp lý về hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI), là hệ sinh thái bao gồm tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp, kiểm tra và xây dựng chính sách.

Nhà nước sẽ đầu tư xây dựng hạ tầng chất lượng quốc gia trên nền tảng công nghệ số và AI, bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan kiểm tra chất lượng, hải quan, truy xuất nguồn gốc, phản ánh người tiêu dùng và cảnh báo quốc tế để nâng cao năng lực giám sát và cảnh báo sớm. Việt Nam sẽ thiết lập Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, kết nối giữa các bộ, ngành, địa phương, hải quan, các hiệp hội doanh nghiệp và cả người tiêu dùng.

Để triển khai hiệu quả, việc xây dựng hệ thống giám sát chất lượng cấp quốc gia cũng được yêu cầu triển khai sớm. Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định nhấn mạnh rằng Luật sửa đổi đánh dấu sự đổi mới toàn diện trong tư duy và phương thức quản lý lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng. Việc triển khai đồng bộ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để chuyển đổi mô hình quản lý chất lượng từ hành chính sang rủi ro không chỉ là cải cách trên giấy.

Việc chuyển đổi này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro về chất lượng sản phẩm, hàng hóa mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo vào quản lý chất lượng sẽ giúp nâng cao hiệu quả và tính minh bạch trong công tác quản lý.

Trong thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp cần tích cực triển khai và thực hiện Luật sửa đổi một cách đồng bộ và hiệu quả. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và sự quyết tâm của tất cả các bên liên quan để đảm bảo mục tiêu xây dựng môi trường thương mại minh bạch và an toàn.

Có thể thấy, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Việc triển khai Luật sửa đổi sẽ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.