TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, bày tỏ quan ngại về đề xuất đánh thuế cao trên giá trị chênh lệch giữa giá mua và bán bất động sản (BĐS) theo từng lần chuyển nhượng trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) của Bộ Tài chính. Ông cho rằng việc này có thể gây ra cú sốc lớn cho thị trường BĐS đang chớm hồi phục và có nguy cơ khiến thị trường trở nên đình trệ.

Theo ông Nghĩa, nếu đề xuất này được thực thi, thị trường BĐS sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và có thể rơi vào trạng thái đình trệ. Việc đánh thuế cao không làm thị trường minh bạch hơn, mà chỉ khiến giao dịch bị đình trệ, nhà đầu tư dè dạt, thị trường mất đi sự linh hoạt cần thiết.

Ông Nghĩa đưa ra kinh nghiệm từ các nước phát triển như Singapore, Đức, Mỹ… cho thấy rằng đánh thuế cao giúp giảm đầu cơ và kéo giá nhà về mức hợp lý. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng điều này không khả thi với Việt Nam vì thị trường BĐS ở đây vẫn chủ yếu phục vụ nhu cầu để ở. Đa phần người mua nhà không phải đầu cơ, mà là tích lũy cả đời. Nhiều người bán nhà vì lý do bất khả kháng như lấy tiền trả nợ, ly hôn, chuyển công tác… Không thể đánh đồng họ với giới đầu tư chuyên nghiệp để rồi áp mức thuế 20% trên lợi nhuận.

Về giá nhà, ông Nghĩa cho rằng không riêng Việt Nam, giá BĐS toàn cầu luôn có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm như hiện nay, thuế sẽ còn làm giá nhà tăng lên cao hơn mức tăng giá của thị trường. Người bán sẽ cộng khoản thuế này vào giá bán và người mua – đa phần là dân thu nhập trung bình – sẽ phải gánh chịu.

Mục tiêu an sinh xã hội, nâng cao đời sống người dân sẽ không đạt được nếu thị trường BĐS bị đình trệ. Ông Nghĩa lấy ví dụ cụ thể, năm 2024, Hà Nội thu hơn 48.590 tỷ đồng từ nhà đất, chiếm gần 10% tổng thu ngân sách địa phương. Nếu thị trường đóng băng vì thuế cao, thì khoản thu này cũng sẽ tụt dốc không phanh.

Ông Nghĩa cũng nhấn mạnh rằng BĐS là “đầu kéo” của nền kinh tế. Nếu thị trường này suy giảm, hiệu ứng domino sẽ xảy ra: ngân sách sụt thu, doanh nghiệp cắt giảm sản xuất, ngân hàng ôm nợ xấu, tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng…

Về giải pháp, ông Nghĩa cho rằng muốn giá nhà hạ nhiệt, giải pháp không nằm ở việc đánh thuế, mà phải từ gốc: tăng cung, tháo gỡ rào cản pháp lý. Mức thuế chuyển nhượng 2% không tính theo thời gian nắm giữ là cách làm phù hợp với một thị trường BĐS còn ở giai đoạn phát triển sơ khai như Việt Nam.

Bộ Xây dựng vừa công bố báo cáo tình hình thị trường bất động sản quý 2-2025, trong đó đề xuất hàng loạt giải pháp nhằm phát triển ổn định thị trường, tăng cường phát triển nhà ở xã hội, tháo gỡ các vướng mắc tồn đọng tại các dự án bất động sản và chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất.

Cụ thể, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu và đề xuất ban hành các chính sách thuế đối với nhà ở và bất động sản không sử dụng. Một trong những đề xuất quan trọng là thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án, cũng như thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để tránh tình trạng đầu cơ và thổi giá bất động sản.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị Bộ Tài chính tiến hành rà soát và phân loại các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án để tổng hợp và báo cáo cho Ban chỉ đạo của Thủ tướng. Mục tiêu là giải quyết các vấn đề khó khăn và vướng mắc của các dự án tồn đọng, bao gồm cả các dự án bất động sản.

Song song đó, Bộ Xây dựng sẽ tiến hành nghiên cứu và rà soát các quy định của pháp luật về quy hoạch, xây dựng, đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản. Từ đó, đề xuất sửa đổi các quy định để phù hợp với thực tiễn và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thị trường bất động sản. Điều này nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và cắt giảm các thủ tục hành chính.

Về phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng sẽ tập trung kiểm tra và giám sát các địa phương trong việc đẩy nhanh công tác quy hoạch và tạo quỹ đất để phát triển các dự án nhà ở, đặc biệt là dự án nhà ở xã hội tại các khu vực đô thị và khu công nghiệp. Bộ cũng sẽ nghiên cứu xây dựng nghị định của Chính phủ quy định chi tiết về thành lập Quỹ nhà ở quốc gia.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện đề án thí điểm mô hình trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Sau khi hoàn thiện, đề án sẽ được báo cáo lên Chính phủ và trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng sẽ hoàn thiện hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, đảm bảo cơ sở dữ liệu sạch, hiệu quả và kết nối với các dữ liệu về dân cư.

Về vấn đề định giá đất, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiến hành rà soát các quy định Luật Đất đai để báo cáo lên Chính phủ và Thủ tướng. Từ đó, trình cấp có thẩm quyền sửa đổi để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và giải quyết các vướng mắc trong định giá tính tiền sử dụng đất. Bên cạnh đó, cần chấn chỉnh hiện tượng thao túng, thổi giá và nhũng loạn trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất.

Bộ Xây dựng cũng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo và phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra hoạt động xác định giá đất, ban hành bảng giá đất, bồi thường và giải phóng mặt bằng, cũng như đấu giá quyền sử dụng đất.

Trong 24 giờ qua, nhiều tin tức kinh tế đáng chú ý đã thu hút sự quan tâm của công chúng. Một trong những điểm nổi bật là giá vàng đã tăng vọt, đánh dấu mức tăng mạnh nhất trong hơn một tháng qua. Sự suy yếu của đồng USD và căng thẳng thương mại đang là những yếu tố chính thúc đẩy nhu cầu đối với kim loại quý này. Đồng USD đã giảm mạnh so với nhiều đồng tiền chủ chốt khác, tạo điều kiện thuận lợi cho vàng. Bên cạnh đó, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ cũng ghi nhận giảm, bao gồm lợi suất kỳ hạn 2 năm và 10 năm, lần lượt giảm xuống 3,854% và 4,366%. Sự kết hợp của các yếu tố này đã tạo môi trường lý tưởng cho vàng, một tài sản thường được ưa chuộng khi lợi suất của các khoản đầu tư có lãi giảm.

Tại Việt Nam, tình hình kinh tế cũng có nhiều điểm đáng chú ý. Cụ thể, Chi cục Hải quan khu vực VII, Hải quan Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai, đã thu ngân sách đạt 526 tỉ đồng tính đến tháng 7, tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024. Trong thời gian này, cơ quan hải quan đã thực hiện thủ tục cho gần 600 doanh nghiệp xuất – nhập khẩu và hơn 64.300 lượt phương tiện. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu bao gồm nông sản, bánh kẹo, sắt thép và các sản phẩm từ sắt thép, máy và thiết bị cơ khí, phân bón, hóa chất, than cốc… Việc tăng trưởng trong hoạt động xuất nhập khẩu và thu ngân sách cho thấy sự phục hồi và phát triển của nền kinh tế.

Về chính sách thuế, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), trong đó có đề xuất tính thuế 20% trên phần lãi thực tế từ chuyển nhượng bất động sản. Theo đó, mức thuế này sẽ được áp dụng trên phần chênh lệch giữa giá bán trừ đi giá mua và các chi phí liên quan. Bộ Tài chính cho biết việc áp dụng phương pháp này có thể đảm bảo số thuế tương đương mức thu hiện hành và sẽ có lợi hơn trong một số trường hợp không phát sinh lãi hoặc bị lỗ. Dự thảo này hướng tới việc tạo ra một khung pháp lý rõ ràng và công bằng hơn trong việc đánh thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Ngoài ra, tại Huế, tình hình dịch bệnh liên cầu lợn đang diễn biến phức tạp, khiến nhiều chủ hàng quán gặp khó khăn do khách hàng sụt giảm. Dịch bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến ngành chăn nuôi và tiêu thụ thịt lợn mà còn tác động tiêu cực đến các hoạt động kinh tế liên quan như dịch vụ ăn uống và du lịch. Việc kiểm soát và phòng chống dịch bệnh đang là ưu tiên hàng đầu của các cơ quan chức năng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến nền kinh tế và sức khỏe cộng đồng.

Những thông tin trên cho thấy tình hình kinh tế trong nước và quốc tế đang có nhiều biến động, với cả những tác động tích cực và tiêu cực đến các ngành nghề và hoạt động kinh tế. Sự thay đổi trong giá vàng, chính sách thuế, tình hình xuất nhập khẩu và các vấn đề liên quan đến dịch bệnh đều là những yếu tố quan trọng cần được theo dõi và phân tích để có cái nhìn tổng quan và sâu sắc về tình hình kinh tế hiện nay.

Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) vừa kiến nghị gửi tới Chính phủ và các bộ ngành liên quan về các vấn đề kinh tế đang được quan tâm hiện nay. Trong đó, đổi mới mô hình tăng trưởng để tạo tiền đề cho tăng trưởng kinh tế là một trong năm vấn đề được NEU đề cập đến.

Cụ thể, các chuyên gia của NEU cho rằng, bên cạnh các giải pháp như tinh giảm hệ thống doanh nghiệp nhà nước và nâng cao chất lượng thể chế, tìm kiếm các nguồn thu bền vững mới để thay thế một phần cho các nguồn thu truyền thống cũng là yếu tố quan trọng.

Theo đó, Việt Nam nên cân nhắc đánh thuế căn nhà thứ hai trở đi nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ và găm giữ bất động sản. Đây là nguyên nhân khiến tình trạng ‘đô thị ma’ xuất hiện, kéo theo sự khan hiếm nguồn cung trên thị trường thứ cấp. NEU đánh giá, khi chi phí sở hữu căn nhà thứ hai tăng lên do thuế, những chủ thể găm giữ sẽ có xu hướng sử dụng hiệu quả hơn bằng cách buộc phải bán bớt hoặc cho thuê, hoặc đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó, giúp tăng nguồn cung và góp phần hạ nhiệt giá nhà trên thị trường, từ đó hỗ trợ thị trường bất động sản trở nên lành mạnh cũng như tránh lãng phí tài nguyên.

Thứ hai, sửa đổi/cắt giảm gánh nặng thuế thu nhập cá nhân nên được thực hiện trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng và đối mặt với nguy cơ các quốc gia như Mỹ áp đặt thuế quan cao. Theo các nhà nghiên cứu, mức giảm trừ gia cảnh chậm được điều chỉnh, không theo kịp lạm phát và chi phí sinh hoạt thực tế, cũng như bậc thuế quá sát nhau khiến nhiều người dân, đặc biệt là tầng lớp trung lưu và thu nhập thấp phải chịu thuế ở mức cao ngay cả khi thu nhập chỉ vừa đủ để trang trải cuộc sống. Chính vì vậy, nếu điều chỉnh giảm sắc thuế này sẽ giúp tăng thu nhập khả dụng cho người dân, từ đó khuyến khích người dân tăng chi tiêu cho hàng hóa, dịch vụ trong nước và bù đắp một phần sụt giảm từ hoạt động xuất khẩu.

Thứ ba, Việt Nam nên áp dụng chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp dựa trên tỷ lệ nội địa hóa của các doanh nghiệp xuất khẩu. Nhóm nghiên cứu NEU đánh giá đây là một công cụ hiệu quả để phát triển công nghiệp phụ trợ và tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các biến động thương mại toàn cầu. Thông qua việc chủ động nguồn cung trong nước, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam sẽ giảm thiểu được rủi ro bị ảnh hưởng từ các chính sách thương mại quốc tế bất lợi, đảm bảo tính ổn định và bền vững cho hoạt động xuất khẩu.

Năm chủ đề được các chuyên gia NEU kiến nghị lên Chính phủ bao gồm: (i) Đổi mới mô hình tăng trưởng kết hợp cải cách thể chế nhằm tạo tiền đề cho tăng trưởng kinh tế; (ii) Hoàn thiện tư duy và cách thức nhìn nhận khu vực kinh tế tư nhân; (iii) Cải thiện chất lượng đầu tư công hướng tới mục tiêu tăng trưởng trung hạn; (iv) Tăng cường phát triển nền kinh tế số và kinh tế xanh và (v) Phát triển các vùng kinh tế động lực nhằm tạo đà cho tăng trưởng kinh tế.

Cũng tại bản kiến nghị, nhóm nghiên cứu NEU nhận định, từ năm 2011 đến nay, so với các khu vực kinh tế khác, khu vực kinh tế tư nhân tại Việt Nam còn tồn tại 3 hạn chế bao gồm: (i) có hiệu quả kinh doanh thấp nhất; (ii) có trình độ khoa học công nghệ thấp nhất và (iii) thu nhập của người lao động thấp nhất.

Đối mặt với thực trạng khu vực kinh tế tư nhân đang có biểu hiện ‘chững lại’ về mặt tốc độ, nhóm nghiên cứu đề xuất Chính phủ cần hoàn thiện chính sách thuế bình đẳng cho các doanh nghiệp tư nhân so với các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI.

Thứ nhất, cần thực hiện nhanh chóng áp dụng chính sách thuế tối thiểu toàn cầu. Theo các nhà khoa học NEU, mức thuế thu nhập doanh nghiệp phổ biến ở Việt Nam hiện nay là 20%. Tuy nhiên, thông qua các chính sách ưu đãi, khu vực FDI được hưởng mức thuế suất trung bình vào khoảng 12%, đồng nghĩa chênh lệch khoảng 2,7% so với thuế tối thiểu toàn cầu.

Thứ hai, phải giải quyết hợp lý vấn đề liên quan đến chuyển giá của các doanh nghiệp FDI. Theo đó, cần ngăn chặn hiện tượng các doanh nghiệp FDI hoạt động kinh doanh có lãi tại Việt Nam nhưng tìm cách chuyển thành chi phí nguyên nhiên vật liệu, thiết bị, tài sản trí tuệ, dịch vụ nhập khẩu với giá khá cao. Trong đó, người xuất khẩu chính là công ty mẹ ở nước ngoài để có được khoản thu lời lớn.

Cuối cùng, xóa bỏ tình trạng trốn thuế của các doanh nghiệp FDI thông qua chính sách chuyển giá bất hợp lý. Nhóm nghiên cứu NEU cho rằng cơ quan chức năng cần nghiên cứu áp dụng các biện pháp phòng chống trốn và tránh thuế đang áp dụng tại các nước tiên tiến để giải quyết vấn đề trên.

Từ năm 2011 đến nay, lợi nhuận trước thuế bình quân của một doanh nghiệp tư nhân chỉ bằng 0,52% của doanh nghiệp nhà nước và gần 3,1% của doanh nghiệp FDI, đồng thời năng suất lao động chỉ bằng 34% năng suất lao động của khu vực doanh nghiệp nhà nước và khoảng 69% năng suất lao động của khu vực FDI.

Bên cạnh đó, theo số liệu từ Cục Thống kê (2023), nếu xét các doanh nghiệp chế biến chế tạo khu vực tư nhân hiện nay, tỷ lệ sử dụng công nghệ lần lượt là 12%, 23% và 56% (cao, trung bình và thấp). Ngoài ra, thu nhập bình quân của người lao động doanh nghiệp tư nhân chỉ bằng 57,1% doanh nghiệp nhà nước, 78,4% doanh nghiệp FDI.

Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế), trong đó đề xuất áp dụng thuế suất 20% đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản của cá nhân cư trú. Đề xuất này đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng, đặc biệt là những người sở hữu bất động sản và các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính.

Theo dự thảo, thuế thu nhập cá nhân sẽ được tính bằng thu nhập tính thuế nhân với thuế suất 20% theo từng lần chuyển nhượng. Thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng bất động sản được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan đến việc tạo ra thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản. Điều này có nghĩa là người chuyển nhượng bất động sản sẽ phải chứng minh giá mua và các chi phí liên quan để giảm thiểu nghĩa vụ thuế của mình.

Trường hợp không xác định được giá mua và các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản, thuế thu nhập cá nhân sẽ được xác định bằng giá bán nhân với thuế suất. Mức thuế suất sẽ phụ thuộc vào thời gian nắm giữ bất động sản. Cụ thể, thuế suất sẽ là 10% nếu thời gian nắm giữ dưới 2 năm, 6% nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, 4% nếu thời gian nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, và 2% nếu thời gian nắm giữ từ 10 năm trở lên hoặc bất động sản có nguồn gốc từ nhận thừa kế.

Bộ Tài chính cho biết, thời gian nắm giữ bất động sản sẽ được tính từ khi cá nhân có quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản. Đối với bất động sản có nguồn gốc từ nhận thừa kế, việc chuyển nhượng sẽ áp dụng thuế suất 2%, không tính theo thời gian nắm giữ. Điều này nhằm tạo sự公平 và minh bạch trong việc áp dụng thuế đối với các trường hợp thừa kế bất động sản.

Bộ Tài chính đang phối hợp với các đơn vị có liên quan để triển khai các bước tiếp theo trong kỳ họp, tại dự thảo Luật và trình Chính phủ quy định chi tiết nội dung này. Dự kiến, quy định mới sẽ giúp tăng cường quản lý và thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản, đồng thời khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh.

Để biết thêm thông tin chi tiết về dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế), vui lòng truy cập vào trang web của Chính phủ hoặc liên hệ trực tiếp với Bộ Tài chính.