Hơn 450 hecta thanh long đạt chuẩn GlobalGAP tại tỉnh Lâm Đồng đang vào mùa thu hoạch chính vụ nhưng đáng tiếc lại không thể xuất khẩu sang thị trường châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm. Tình cảnh này đã kéo dài từ đầu tháng 7 đến nay, dẫn đến khoảng 100 tấn thanh long bị hư hỏng và lượng hàng tồn kho gần tương đương.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chưa có cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ký giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp. Cụ thể, đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM, đồng nghĩa với việc cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM.
Trước đó, Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.
Trở ngại trong quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng. Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador.
Theo Hiệp hội thanh long Bình Thuận, thiệt hại về mặt tài chính không phải là điều quan trọng nhất, mà điều đáng lo ngại là lòng tin của các đối tác đang bị mất đi. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy lâu dài cho ngành xuất khẩu thanh long của Việt Nam.
Được biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tích cực phối hợp với các địa phương để giải quyết vướng mắc trong cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Tuy nhiên, việc này cần được triển khai nhanh chóng và đồng bộ để tránh làm ảnh hưởng đến sản xuất và xuất khẩu của các doanh nghiệp.
