Thiết kế đô thị đang trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển đô thị bền vững. Tại các thành phố lớn, những con đường, quảng trường và không gian công cộng được thiết kế để mang lại trải nghiệm sống tốt hơn cho cư dân chính là kết quả của ngành thiết kế đô thị.
Ngành thiết kế đô thị không chỉ tập trung vào việc vẽ đường, quy hoạch phố mà còn hướng đến việc kiến tạo trải nghiệm sống trong từng mét vuông không gian đô thị. Tại Việt Nam, nơi đang đô thị hóa nhanh chóng, ngành này đang đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những không gian đô thị không chỉ đáp ứng nhu cầu về nhà ở mà còn mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho cư dân.
Thiết kế đô thị có thể được xem là nghệ thuật sắp đặt đô thị theo cách con người cảm nhận, tương tác và gắn bó. Người làm nghề này cần có tư duy đa chiều, từ thiết kế không gian, phân tích hành vi cư dân, đến hiểu biết về lịch sử, văn hóa địa phương và biến đổi khí hậu. Họ phải trả lời những câu hỏi như: Làm sao để người già có thể đi bộ ra công viên dễ dàng? Làm sao để trẻ em có thể tự chơi an toàn ngay dưới chân nhà?
Hiện nay, tại Khoa Quy hoạch đô thị và nông thôn, ngành thiết kế đô thị được giảng dạy với tinh thần liên ngành – đổi mới – sát với thực tiễn. Sinh viên không chỉ học lý thuyết về quy hoạch, kiến trúc, cảnh quan, mà còn được tiếp cận với các môn học về tâm lý đô thị, hành vi cộng đồng, quản lý không gian công cộng.
Sinh viên ngành thiết kế đô thị sau khi tốt nghiệp có thể làm việc ở nhiều lĩnh vực, từ các công ty tư vấn quy hoạch, kiến trúc, thiết kế cảnh quan đến các ban quản lý phát triển đô thị, phòng quy hoạch của các quận/huyện. Đặc biệt, trong bối cảnh các thành phố lớn đang hướng tới ‘thành phố đáng sống, thành phố thông minh, thành phố vì con người’, thì vai trò của người thiết kế đô thị ngày càng được đánh giá cao.
Chọn ngành thiết kế đô thị là chọn cách sống có ý nghĩa, dung hòa giữa sáng tạo và trách nhiệm. Đây không phải là ngành học đi tìm cái tôi nghệ thuật riêng lẻ, mà là nơi người học phải kết nối với xã hội, lắng nghe đời sống, và giải quyết vấn đề không gian bằng sự nhạy cảm và tri thức chuyên môn.
